*Sûr'a bir tek üfleme üflendiği, yeryüzü ve dağlar yerlerinden kaldırılıp bir çarpışla birbirine çarpılarak darmadağın olduğu zaman, işte o gün, "o olay" olmuştur. Ve gök yarılmıştır, artık o, o gün dayanaksızdır. Tüm güçler, semanın çevresindedirler. O gün Rabbinin büyük tahtını; varlığını birliğini, yüceliğini, en yüksek makamın sahibi olduğunu, yok edilen eski varlıkların yerine yaratılan, daha iyi, daha mükemmel yeni varlıklar yansıtırlar. {Hakka/13-17}
Bu ayet grubunda kıyametin kopuş sahneleri yer almaktadır. O gün Sûr'a bir kez üflenir; yeryüzü ve dağlar yerlerinden kaldırılıp birbirine çarpılarak darmadağın edilir; gök yarılır. Melekler semanın çevresindedirler. O gün Rabbimizin Arş'ını bunların fevkinde, "Bedel olanlar" [yok edilenlerin yerine getirilen daha üstün varlıklar] taşır.
Ayetteki "Melekler onun [semanın] çevresindedirler" ifadesinden evrendeki tüm güçlerin ve yeryüzündeki vahyin artık yeryüzünden ayrıldığını anlıyoruz.
Bu, kıyametin kopması için Sur'a ilk üflemedir. Ölmedik hiçbir kimse kalmayacaktır:
*Ve şu kâfirler; Allah'ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmiş olan şu kimseler, gökler ve yer bitişik bir hâlde idi de Bizim o ikisini ayırdığımızı ve hayatı olan her şeyi sudan oluşturduğumuzu görmediler mi? Buna rağmen hâlâ inanmıyorlar mı? {Enbiya/30}
*Yeryüzü, kendi sarsıntısıyla sarsıldığı, yeryüzü, ağırlıklarını çıkardığı ve insanın, "Bu yeryüzüne ne oluyor!" dediği zaman … {Zilzal 1-3}
* Ve o gün gökyüzü bulutlar ile yarılır ve melekler [ışın, radyasyon ve meteorlar] ardı arkasına indirilir. {Furkan/25}
* Ey cin ve ins toplulukları! Eğer göklerin ve yerin kenarlarından aşıp geçmeye güç yetirebilirseniz, hemen aşın, ancak üstün bir güç olmadan aşamazsınız. {Rahman/33}
Ayette yer alan " ثمانيةsemaniyete" sözcüğü genellikle "sekiz" sayısı anlamında; aynı sözcüğün " ثُمُنsümün" kalıbı ise "sekizde bir" anlamında kullanılır. " ثمانيةsemaniyete" sözcüğünün hep "sekiz" sayısı ekseninde kullanıldığı göz önünde tutulduğunda, doğal olarak bu ayettekinin de aynı anlamda kullanıldığı kabul edilmektedir. Ancak bu ayetteki "semaniyete" sözcüğüne de "sekiz" anlamını vermek ayetin anlaşılmasında zorluklar oluşturmaktadır. Bu nedenle sözcüğün başka bir anlamının olup olmadığına bakmanın yararlı olacağı kanaatindeyiz. Şöyle ki:
Sözcüğün kökü olan " ثَمَنsemen", "kendisiyle her hangi bir şey hak edilen şey" demektir.[(Lisanü'l-Arab, c.1, s. 705-707, Tacü'l-Arus; c. 18, s. 97-99 " ثمنsmn" mad.)] Türkçede bu anlam "bedel, fiyat; malın kıymeti" sözcükleriyle ifade edilmektedir. Sözcük Kur'an'da da bu anlamda kullanılmıştır:
* Sizinle beraber olan Tevrât'ı doğrulayıcı olarak indirdiğim Kur'ân'a iman edin, O'nun hak kitap olduğunu bilerek reddedenlerin ilki siz olmayın. Benim âyetlerimi çok az bir bedelle satmayın. Ve sadece Benim korumam altına giriniz. {Bakara/ 41}
* Ve o'nu düşük bir fiyata; birkaç gümüş paraya sattılar. Onlar, Yûsuf'un satılmasında azla yetinenlerden idiler. {Yusuf/ 20}
* Ve hani Allah, kendilerine Kitap verilen kimselerden sağlam sözünü almıştı: "Kitabı kesinlikle insanların önüne apaçık koyacaksınız, onu gizlemeyeceksiniz." Onlar ise bunu sırtlarının ötesine attılar ve onu az bir bedel karşılığı sattılar. İşte, satın aldıkları şeyler ne kötüdür! {Al-i Imran/187}
Aynı kökten gelen " ثمانىSemaniye" ise "biten, bitki" demektir. Bunu Ebu Ubeyde, Esmaî'den nakletmiştir. [Lisanü'l Arab, c.1, s. 705-707, Tacü'l Arus; c. 18, s. 97-99 " ثمنsmn" mad.)]
Buradan anlaşıldığına göre, "semen" sözcüğünün "bedel, kıymet, paha" anlamı, "biten; tohumun yerine ortaya çıkan bitki" anlamından gelmektedir. Yani satılan bir malın yerine bedel olarak yeni bir şey elde edilmektedir.
Bütün bu anlamlar düşünüldüğünde; konumuz olan ayetteki " ثمانيةsemaniyet" sözcüğü ile "şimdiki evren ortadan kaldırıldıktan sonra onun yerine ikame edilecek yeni varlıklar" anlamına ulaşılmaktadır.
* O gün, Allah'ın her nefsi kazandığı ile karşılıklandırması için, yeryüzü bir başka yeryüzüyle değiştirilecek, gökler de. Ve onlar, Bir ve gücüne karşı durulmaz olan Allah için ortaya çıkacaklardır. O gün, suçluları zincire vurulmuş olarak görürsün. Onların gömlekleri katrandandır, yüzlerini de ateş kaplayacaktır. Şüphesiz Allah, hesabı çok çabuk görendir. {İbrahim/48- 51}
* Biz, göğü, kitapların dürüldüğü gibi dürdüğümüz zaman, yaratmaya ilk başladığımız gibi -katımızdan verilmiş bir söz olarak- onu iade edeceğiz [yeniden var edeceğiz]. Şüphesiz Biz yapanlarız. {Enbiya/ 104}
Sözcüğün sonundaki t~ة eki ise ya seci' [armoni] nedeniyle gelmiştir. Bunun Şems, Nur ve Ahzab surelerinde örnekleri vardır:
Ya da bu surenin 19. ayetinden itibaren yer alan "كتابيه kitabiyeh, حسابيهhısabiyeh, ماليهmaliyeh" sözcüklerinin sonundaki " هh" harfleri gibi noktasızdır. Noktasız harfleri noktalayanlar [Hicrî 65 tarihinde Abdulmelik b. Mervan (v.86/705) zamanında Ebu Esved ed-Düelî (v.68/688) halifenin emriyle Kur'ân-ı Kerime ilk olarak noktalama işaretlerini koymuştur.] sehven veya kasten "ه h"yi noktalayarak "ة t" haline getirmişlerdir. Bu harflerin/zamirlerin anlamı söz konusu değildir. Bu demektir ki yüce Rabbimiz, yanlışa gitmememiz için bu özelliği gözümüzün önüne serivermiş. Ama biz dikkat etmemekteyiz.
"ثمانية Semaniyetün", sözcüğünün nekre oluşu ve seci' için olan " ةte" nin özelliklerinden olan "mübaleğa (abartma, çoğaltma)" anlamı[(Lisanü'l Arab, c. 9, s. 9, " هh" mad.)] dikkate alınırsa, " ثمانيةsemaniyeten" ifadesini "Bitenler (eski varlıkların yerine oluşturulan yeni varlıkların tümü)" anlamı elde edilir. Tıpkı "Allame", "Ebuhanife" sözcüklerinde olduğu gibi. " علاّمةAllame" ve " ابو حنيفةEbuhanife" sözcüklerinin sonlarındaki " ةt" harfi dişillik alameti olmayıp övgüyü mübaleğa alametidir. Kur'an'da yüzlerce yerde örnekleri mevcuttur.
"Arşı taşıyanlar" ile ilgili olarak Mü'min suresinde gerekli detay verilmişti. Bu ifade ile kastedilenler, "Allah ile ilgi bilgileri taşıyanlar"dır. Hatırlanacağı üzere, dünyada iken Arş'ı taşıyanların, Arş'ın sahibi tarafından görevlendirilmek suretiyle "Allah" bilgisini, "tevhid"i bir yerden bir yere götürenler, Allah'ı tanıtıp öğreten peygamberler olduğunu belirtmiştik. Kıyamet sonrası Arş'ı taşıyacak olan, yani Allah ile ilgili bilgileri yansıtacak olanlar ise yok edilen varlıkların yerine yaratılmış olan ve daha fevkalade varlıklardır. Ayetteki "onların fevkinde" ifadesiyle yeni oluşumun eskisinden daha güzel, daha üst seviyede olacağı ifade edilmektedir.
* Biz, bir âyetten/alâmetten/göstergeden her neyi kaldırır veya söylettirmezsek, ondan daha iyisini yahut benzerini getiririz. Sen, Allah'ın şüphesiz her şeye en iyi güç yetiren olduğunu bilmedin mi? {Bakara/106}
Klasik anlayışta " ثمانيةsemaniyete" sözcüğü "sekiz" anlamında alınmış ve bu sayının ma'dûdu [sayılan varlık] belirtilmediği için de genellikle "sekiz melek", "sekiz şahıs" gibi anlamlar takdir edilmiştir. Ya da "sekiz" sayısı ile ne kastedildiğinin insan anlayışının ötesinde olduğu açıklamasıyla yetinilmiştir. Biz ise Allah'ın izniyle "semen" kökünden hareket ederek yukarıdaki anlama ulaşmış bulunuyoruz.