"كوثر Kevser" sözcüğü Arapça'da "فوعل fev'al" kalıbında bir kelime olup " كثرة kesret [çokluk]" kökünden türemiştir. Anlamı "alabildiğine, aşırı derecede çok" demektir. Araplara göre sayısı, değeri, önemi çok olan her şey "kevser"dir. Meselâ, çıktığı geziden yakınlarına aldığı hediyelerle dönen bir kişinin getirdiği hediyelerin çokluğunu belirtmek için "kevser getirdi" tabiri kullanılır. "Kevser" sözcüğü Arapçada somut şeylerin çokluğu için kullanıldığı gibi, soyut kavramların çokluğu için de kullanılır. Bunun örneği büyük edip el-Kumeyt'in bir şiirinde görülmektedir:
"وانت كثير يا ابن مروان طيّب Ve ente kesirun ya ibne Mervane tayyibu! [Ey Mervan oğlu, sen ne çok ve hoşsun!]
"وكان ابوك ابن فضائل كوثرا Ve kâne ebûke ibnu Fedâili kevsera [Baban İbnu Fedail ise daha çoktu]. [(Lisanü'l Arab, "k s r" mad. )]
Peygamberimize "kevser"i veren Allah olduğuna göre, ayette geçen "kevser" sözcüğü ile dünyada ve ahirette "çok, pek çok hayır ve güzel şeyler" kastedildiği söylenebilir. Ancak surede geçen "çok, pek çok hayır ve güzel şeyler"in neler olduğuna gelince, bu konuda birçok farklı görüş ileri sürülmüştür. Rivayet tefsirlerinde yer alan bu görüşlerden bazıları şöyledir:
"Kevser"
- İslâm dinidir.
- İlimdir.
- Güzel ahlâktır.
- Bu suredeki mucizevî özelliktir.
- Şefaat makamıdır.
- Cennette bir ırmağın adıdır.
- Cennette bir havuzdur.
- Peygamberliktir
- Peygamberlik şerefidir.
- Peygambere verilen bütün nimetlerdir.
- Peygamberin meziyetleridir.
- Peygamberin ünüdür.
- Peygamberin evlâtlarının çokluğudur.
- Peygamberin ümmetinin çokluğudur.
- Peygamberin ümmetinin âlimleridir.
"Kevser"in ne olduğu hakkında ileri sürülen görüşler bunlarla sınırlanamayacak kadar çoktur. Konu hakkındaki ifrat bu görüşlerin çokluğunda değil, her bir görüş için yapılmış olan yüzlerce açıklamanın içeriğindedir. Bu açıklamalar peygamberimizi bütün diğer peygamberlerin özelliklerini kendisinde toplayan ve hepsinin gösterdiği mucizeleri tek başına gösterebilen bir konuma getirmekte, âdeta ilâhlaştırmaktadır.
Bize göre peygamberimize verilen "Kevser", Duha ve İnşirah sureleri ile Hicr suresinin 87. ayetinde bahsedilen lütuflardır:
6-8O seni yetim olarak bulup barınağa kavuşturmadı mı? Seni dosdoğru yol dışında biri olarak bulup da dosdoğru yola kılavuzluk etmedi mi? Seni aile geçindirme zorluğu içinde bulup da zengin etmedi mi?
(Duha/ 6 – 8)
Biz, senin için, senin göğsünü açmadık mı? Senden ağır yükünü indirmedik mi? –Ki o, senin belini çatırdatmıştı.– Senin şanını da senin için yüceltmedik mi?
(İnşirah/ 1 – 4)
87Andolsun ki Biz sana katmerli katmerli nice nimetleri ve büyük Kur'ân'ı verdik.
(Hicr/ 87)
Hicr suresinin 87. ayetindeki "سبعا من المثانى ikililerden yediyi" ifadesi için pek çok görüş ileri sürülmüştür. Bu ifade bize peygamberimizin hayatındaki yedi köklü değişikliği hatırlatmaktadır. Bu değişiklikler, peygamberimizin iradesi ve gayreti dışında, görünür bir sebep olmadan, Allah tarafından yapılan değişikliklerdir. "İkililer" ifadesinin bize düşündürdüğü ise; bu değişikliklerin meydana geldiği konuların olumlu ve olumsuz hâllerinin birlikteliği, yani varlık alanındaki zıtlıklardan oluşan ikililerdir. Bu ikililerden oluşan değişiklikleri peygamberimizin hayatındaki "eksiler" ve "artılar" olarak isimlendirip listelersek karşımıza aşağıdaki tablo çıkmakta, bu da bize "ikililerden yedi" ifadesi hakkında ışık tutmaktadır:
Eksiler Artılar :
Sıradan birisi idi Seçilip peygamber yapıldı
Yetim idi Barınağa kavuşturuldu
Şaşırmış idi Doğruya iletildi
Dar gelirli idi Zenginleştirildi
Sıkıntılıydı Göğsü açıldı, ferahlatıldı
Yükü ağırdı Ağır yükü hafifletildi
Adı unutulacaktı Adı, sanı ve şanı yüceltildi