SALİHATI İŞLEMEK عملوا الصالحات
"عملوا الصّلحات Salihatı işleyenler" olarak çevirdiğimiz ifade kalıbı Kur'an'da toplam 62 ayette yer almıştır. Bu kalıbın pek çok meal ve tefsirde olduğu gibi "amel-i salih işleyenler" şeklinde çevrilmesi yanlıştır.
"اصلاح Islah" sözcüğünden türemiş olan "salihat" düzeltmek demektir. "Salihatı işlemek" ise bozuk olan şeyi düzeltmek, düzelticilik yapmak, düzeltmeye yönelik işler yapmak anlamlarına gelir.
Kur'an, bozuklukları düzeltme faaliyetinde bulunanları tek kelime ile ifade etmiş ve bu kimseleri "muslih" olarak isimlendirmiştir.
(Bakara 11, 220; A'râf 56, 85, 170; Hud 117 ve Kasas 19)
Diğer taraftan da Kur'an, bu ayette geçen "hakkı ve sabrı tavsiyeleşme"yi, Bakara suresinin 277. ayetinde geçen "Salat ikame etmeyi ve zekât verme"yi, Hud suresinin 23. ayetinde geçen "edep ve gönülden Allah'a boyun eğme"yi belirtilen ayetler içinde ayrı ayrı zikretmek suretiyle "salihat"tan ayırmıştır. Yani "hakkı ve sabrı tavsiyeleşme", "Salatı ikame etme ve zekât verme", "edep ve gönülden Allah'a boyun eğme" gibi hasenat, Kur'an'a göre "salihat"tan sayılmamaktadır.
Kur'an'daki bu hususlar dikkate alınarak "salihat" konusunda şunları söylemek mümkündür: salat ikame etmek, namaz kılmak, oruç tutmak, zekât vermek salihatı işlemek değildir. Ama öğüt verme yolu ile salatı ikame ettirmek, namaz kılmayanı namaz kılar hale getirmek, zekât vermeyeni zekât verir hale getirmek, oruç tutmayanı da oruç tutar hale getirmek, salihatı işlemektir. Bu kavramı toplumsal boyuta taşıdığımızda, bulunduğumuz zaman ve zeminde adlî, idarî, siyasî, iktisadî ve benzeri alanlarda her türlü bozukluğun düzeltilmesi için gösterilecek çaba, yapılacak uygulama, salihatı işlemektir.
Bu konuda, "dışa yansımayan işler" demek olan hasenat ile salihat arasındaki fark iyi anlaşılmalıdır. Rabbimiz de bu iki konu arasındaki farkı, her bir haseneye on karşılık verirken (En'âm 160) salihat karşılığında cenneti vaat etmek suretiyle çok açık bir şekilde belirlemiştir. (Bakara 25, 82; Nisa 57, 122, 124; Hud 23, İbrahim 23, Kehf 107 ve daha birçok ayet)