VELÂYEL, VELÎ, EVLİYÂÜLLAH, ENSÂRULLAH

Konuya başlarken konuyla ilgili kısa bir genel bilgi sunmakta fayda var. Konuyla ilgili toplumda yer almış inanç ve kabullerin kısa bir açıklamasının, konunun iyi anlaşılmasına vesile olacağına inanıyorum. Bu açıklamaları okuyan okuyucular da konunun ne denli önemli bir mesele olduğunu kabul edeceklerdir.

” ولىVelî” ve ” أولياء Evliyâ” sözcüklerinin (İslâm dışı ) kavramsal anlamı:

“Velî”. ” gizli bilgiler ile donanmış, zaman ve mekan bağlarının dışında kalan, Allah tarafından özel himaye gören kimse” demektir. İki türlü Velî vardır: Biri gizlidir. Tanrı sırlarına erdiği için kendini saklar, kim olduğunu bildirmez. Bunlara “Tanrının makbul kulları” denilir.

İkincisi: Herkes tarafından bilinen, tanınan ve sayılan Velîlerdir. Bunlar daha çok tarikat ve cemaat ileri gelenleridir. Velîler, Gayb âlemi denilen görünmez, bilinmez yerlerden haberler getirir, insanların içini, içinden geçeni bilir ve haber verirler.”

“Velî”‘nin çoğulu “Evliyâ”‘dır. Yani Evliyâ demek Velîler demektir. Ama zaman içerisinde “Evliyâ” sözcüğü çoğul anlamını yitirip, tarikat ve tasavvuf çevrelerinde özel, bir tekil anlam kazanmıştır. Buna göre “Evliyâ”: “Olağanüstü yeteneklerle donatılmış, keramet sahibi kimse” demektir.

Evliyâ tabirinin içine Üçler, Yediler, Kırklar, Abdal, Aktap, Evtad, Nükeba ve Nüceba denilen kimseler de girer.

Tasavvufa ait yazılmış kitaplarda “Evliyâ” için iki anlam verilir. Birincisi: Allah’ın kendilerini koruduğu, dost edindiği kimseler. İkincisi: Devamlı ibadet eden, Allah’tan gelen her şeye rıza gösteren kimseler. Bunlar insanlara daima iyi davranırlar. Bütün insanlar için Allah’tan rahmet dilerler. İntikam, kin ve hırs gibi kötü duygulardan uzak yaşarlar. Yeryüzünde hiç kimseye düşmanlık beslemezler.
Evliyâ’nın bazı alametleri vardır. Allah’a ulaşmak için uğraşmak, devamlı Allah ile meşgul olmak, yüksek makam sahibi olmayı istememek, gösterdiği kerametlerle öğünmemek, her şeye razı olmak, belalara sabır etmek, sıkıntılara ve güç durumlarda Allah’a tevekkül etmek.

“Evliyâ”‘nın zühd, takva ibadet ve muhabbetle eriştiği dereceye “velâyet” mertebesi denilir. Bu mertebeler de kişisine göre “velâyet-i suğra” (küçük evliyâlık), “velâyet-i kübra” (büyük evliyâlık) ve “velâyet-i ulya” (en yüce evliyâlık) mertebeleridir.

“Velâyet” derecesine ulaşan kimselerde Tayy-i mekan (bir anda uzak mesafelere gitme, değişik yerlerde bulunabilme), Tayy-i zaman (aynı anda bir çok yerde bulunma, geçmiş ve gelecekte yaşama), su üstünde yürüme, havada uçma gibi kerametler vardır.

Evliyâüllah’ın öldükten sonra tasarruflarını sürdürdükleri, etkilerini gösterdikleri kabul edilir. Bu yüzden onların mezarları, türbeleri ziyaret edilir, orada adaklar adanır.”

“Velî”, “Velîyyüllah”, “Evliyâ” sözcükleri, yukarıda açıkladığımız anlam ve kabullerle saf beyinlere yerleşince, bunlarla ilgili birçok teferruat da üretilmiştir.

Kimdir bunlar?

“Üçler”, “Yediler”, “Kırklar”, “Kutuplar”, “Kutb- ul Aktaplar”, “Gavslar”, “Gavs- ul a’zamlar”, …..”

Çevremizde görmekteyiz ve duymaktayız ki her tarikatın şeyhi, her cemaatin ileri geleni “Evliyâ”‘dır, Velîyyüllah’tır, Gavs’tır, Kutup’tur. Üçler’dendir, Yediler’dendir, Kırklar’dandır. (görüleceği üzere Lâtlar, Menâtlar, Uzzâlar, Hubeller artık isim değiştirmiştir.) Bunlara izafe edilen su üstünde yürüme, ateşten etkilenmeme, havada uçma, uzak yerlere kısa zamanda gitme, kalplerden geçenleri bilme, yetiş ya hazret dendiğinde denizin ortasındaki boğulmakta olana yardıma koşma, rakiplerini taş etme vs. gibi keramet türü zırvaları bir tarafa bırakalım bu kimselerin kimisi Allah’a sekreterlik yapar, kimisi Allah’a başbakanlık yapar, kimisi Allah’ın içişleri bakanlığını yürütür, kimisi Allah’ın bu dünyadaki işlerini yürütür; yağmuru-fırtınayı sevk ve idare eder, kimisi de çocuksuzlara çocuk verir. …

Bu, uydurulmuş kimselerin niteliği, yaşamı ile ilgili tarikat ve tasavvuf kitaplarında birçok özellikler zikredilir. Biz burada, bunların temeline kısaca değinip geçeceğiz.

Bu konuya ait uydurulmuş rivâyetlerin en ünlüsü “Abdallar Hadisi” diye bilinenidir. Biz bunu Elbânî’nin aktardıklarından nakledelim:

“Bu ümmette Abdallar otuz kişidir. Onlardan biri öldüğünde Allah onun yerine bir başkasını bedel olarak gönderir.”

“Şu üç şey kendisinde bulunan kişi, yeryüzünün ve sakinlerinin ayakta kalmasının sebebi olan Abdallar’dandır. Kazaya rıza göstermek, Allah’ın yasaklarından uzak durmada sabır, Allah’ın zatına ilişkin konularda öfke.”
“Ümmetimin abdallarının alameti şudur: Onlar hiçbir şeye asla lanet etmezler.”
“Abdallar, mevaliden (Arap olmayan) Müslümanlardandır. Mevaliye, münafıklardan başkası kin tutmaz.”

“Benim ümmetimin abdalları cennete amelleri yüzünden girmezler. Onların cennete girişi Allah’ın rahmeti, benliklerindeki cömertlik, kalp temizliği ve tüm müslümanlara rahmet oluşları yüzündendir.”

“Abdallar, kırk erkek ve kırk kadından oluşur. Allah, her erkek öldüğünde onun yerine bir erkek, her kadın öldüğünde de onun yerine bir kadını gönderir.”
“Ümmetimin içinde, kalbi Hz. İbrahim kalbi gibi olan kırk kişi hiç eksik olmaz. Allah bu kırk kişiyle yeryüzündeki belaları ümmetimden uzaklaştırır. Bu kırk kişiye “Abdallar” denir. Bunların erişleri namaz, oruç ve sadaka ile değildir; bunların erişleri cömertlikle, müslümanlara öğütle olur.”

“Yarattıkları içinde Allah’ın üçyüz kişisi vardır ki, kalpleri Hz. Âdem kalbi üzeredir. Aynı şekilde Allah’ın kırk kişisi vardır ki, kalpleri Musa’nın kalbi üzeredir. Yedi kişi vardır ki, kalpleri İbrahim kalbi üzeredir. Beş kişi vardır ki, kalpleri Cebrail kalbi üzeredir. Üç kişi vardır ki, kalpleri Mikail kalbi üzeredir. Bir kişi vardır ki, kalbi İsrafil kalbi üzeredir. Bu son kişi ölünce Allah onun yerine üçlerden birini getirir. Üçler’den biri ölünce onun yerine Beşler’den birini getirir. Beşler’den biri ölünce onun yerine yediler’den birini getirir. Yediler’den biri ölünce onun yerine Kırklar’dan birini getirir. Kırklar’dan biri ölünce onun yerine Üçyüzler’den birini getirir. Üçyüzler’den biri ölünce onun yerine halktan birini getirir. İşte yeryüzünde hayat bu insanlar hürmetine yürür, ölüm bu insanlar yüzünden olur, yağmur bu insanlar hürmetine yağar, bitkiler bu insanlar hürmetine yeşerir, belalar bu insanlar hürmetine uzaklaştırılır.”

Konuya bu kadar girmişken diğer hayali kahramanlar ile ilgili de biraz açıklama yapalım. Hem de en muteber klasiklerimizden İbn-i Abidin’in Resâil’inden.(!)

Kutup:

Değirmenin, çevresinde döndüğü eksen demektir. Zamanının bütün oluşları onun çevresinde dönüp durduğu için zamanın ruhsal seyyidi ve yöneticisi olan zata bu ad verilmiştir. … Kutuplar iki tanedir. Biri görünen alemi yönetir, biri gayb alemini. Kutup ölünce, yerine Abdallardan en kamili geçer. (Allah ne iş yapar ki??!!)

Abdallar:

“Abdal” kelimesi, “bedel” sözünden alınmıştır. Bunlardan biri ölünce onun yerine öteki geçtiği için bu adla anılmışlardır. Bunlar, peygamberin yerine iş gördükleri için de bu adı almış olabilirler. …(Az önce de Allah’ın işlerini gördükleri yer almıştı) Allah, insanlara musallat olabilecek belaları, fesatları bu abdallar yüzünden yok eder….

Evtad:

Bu kelime direk, dayanak anlamındaki “veted” sözcüğünün çoğuludur. Bunlar, yeryüzünün dayanıklı olmasını sağlayan ruhsal kişilerdir. Kur’ân’da dağların “evtad” olduğunu söyleyen âyet bu kişilere dikkat çekmektedir.

Nükeba:

Nakîb (temsilci, belirleyici) sözcüğünün çoğuludur. Nukeba, toplumların kozmik temsilcileridir. Bunların her biri gezegenlerin birinin dünya üzerindeki etkilerini kontrol eder. Bunlar İblis’i de tanırlar ve onun etkilerini de kontrol ederler.
Efrad’a gelince: Bu kelime “ferd” kelimesinin çoğuludur. Efrad, melekler aleminden bazılarının temsilcisi olarak iş görür….

Nüceba:

Nüceba’nın sayısı 70, Abdalların 40, Ahyarın 7, Evtad’ın 4′tür. Gavs ise bir tektir. Nukaba’nın yaşadığı yer Mağrip, nüceba’nınki Mısır, Abdallarınki, şam, Gavs’ınki Mekke, Kutup’unki Yemen’dir. Ahyar ise yeryüzünü durmadan dolaşır.
Halkın Ka’be’yi tavaf ettiği gibi Kutup da sürekli biçimde Allah’ı tavaf eder. Hep Allah’ın çevresindedir, orada döner durur.

Kutup, azledilmez, makamından ayrılmaz. Ancak ölünce yeri boşalır.”
(İbn-i Abidin; Resâil, 2/264-281)

Not:

1-Bu görüşler, bu inanışlar, ne kadar zorlanırsa zorlansın Tevhîd dini İslâm’a yerleştirilemez. İslâm Dini bu şirk pisliğini kesinlikle kabul etmez. Bu saçmalıklar Hint paganizminin İslâm’a bulaştırılmasından başka bir şey değildir. Bu sapık ve saçma inançlar Rasülüllah ve sahabe döneminde Müslümanlar arasında kesinlikle yoktu. Hiç görülmedi, duyulmadı.

Tasavvuf ve tarikat dinlerinin temel rükünlerinden biri olan “velîlik” inancı, yeni Eflatunculuğun, Maniheizm, Şamanizm, Budizm, Hırıstiyanlık, Yahudilik, Paganizm, Zerdüştlük dinlerinin kırıntılarıyla oluşturulmuştur. Tabiidir ki bu aşure yapılırken biber ve tuz mesabesinde de İslâm’dan bir şeyler karıştırılmıştır. Bu sapıklığın temelinin Yahudilere ve Hırıstiyanlara uzanışı bizzat Kur’ân tarafından da tescil edilmiştir.

İnsanoğlu şimdi olduğu gibi geçmişte de birçok kuruntu sahibi olmuştur. Kimisi kendilerinin Allah’ın oğulları olduklarını, kimisi kendilerinin Allah’ın sevgilileri olduklarını, kimisi Allah’ın Yakınları (velîleri) olduklarını, kimisi cennete sadece kendilerinin gireceklerini, kimisi de cennet nimetlerinin kendileri için hazırlandığını ileri sürmüşlerdir. Yahudiler kendilerine yapılmış İlahî uyarılarla bu kuruntuları terk ettiler mi bilemiyorum ama, Kur’ân’ın lânetlediği Yahudi ve diğer batıl din mensuplarının kuruntuları, sapık inançları, inadına Müslümanlarca kabul görüp benimsendi; birileri (evliyâüllah/Allah’ın yakın dostları, gönüldaşları) oldu. Hatta Allah kimisiyle dertleşti, kimisine karı oldu onunla sevişti, oynaştı, kimisine de sakalı bitmemiş oğlan oldu kendini d…..dü. (Hâşâ, sümme hâşâ) İnanmayanlar Milli Eğitim Bakanlığı yayınlarından meşhuuur “Menâkib-ül-Ârifin” kitabının ikinci cildi sayfa 214′e ve Arif Pamuk’un “Rasülüllah’ın mübarek dilinden Surelerin faziletleri” adlı kitabının 8, 9. sayfalarına bir göz atsın!

İşte birebir fotokopileri; sıcağı sıcağına okuyun bakalım. Bu sapıklığı ve sapıkları savunabilecek bir ehli insaf bulunabilir mi?!

Bu rezaleti bu kitapta teşhir ettiğimiz için bizi mazur görünüz. Biz bu rezillikleri teşhir etmek boynumuzun borcudur.

Bu sapık zihniyetlere Kur’ân’da şöyle dikkat çekilir.

Maide/ 18:

18.Ve Yahudiler, Hristiyanlar, “Biz, Allah’ın oğullarıyız ve O’nun sevgilileriyiz” dediler. De ki: “Madem öyle niçin günahlarınız sebebiyle Allah size azap ediyor?” Tam tersi, siz, O’nun oluşturduklarından birer beşersiniz. O dilediği kişiyi bağışlar, dilediğine azap eder. Göklerin, yerin ve ikisi arasında bulunan her şeyin sahipliği, yönetimi de Allah’ındır. Dönüş de yalnızca O’nadır.

Bakara/ 111:

111.Bir de inananları Yahûdileştirmek, Hristiyanlaştırmak isteyenler, “Yahûdi ve Hristiyanlardan başkası asla cennete giremeyecek” dediler. Bu, onların kendi kuruntularıdır. De ki: “Eğer doğru kimseler iseniz, delilinizi getirin.”

Bakara/ 94, 95:

94.De ki: “Allah yanında ‘son yurt’ başkalarının değil de yalnızca sizin için ise, eğer doğrulardan iseniz haydi hemen ölümü temenni ediniz.”

95.Hâlbuki elleriyle işledikleri yüzünden ölümü sonsuz olarak temenni etmezler. Allah ise kendi benliklerine haksızlık eden o kimseleri çok iyi bilendir.

Cuma/ 6:

6.De ki: “Ey Yahudileşmiş kimseler! Eğer insanlar arasında yalnız kendinizin, Allah’ın yakınları/ yardımcıları olduğuna inanıyorsanız, eğer doğru kimseler iseniz hemen ölümü isteyin.”

Bu âyetleri gördükten sonra bu filmin daha evvel görülmüş olduğu herkesce anlaşılabilir. Bu iddialar, inanışlar, saçmalıklar, kuruntular yeni değildir görüldüğü gibi. Yüce Rabbimizin Kur’ân’daki, bunları teşhirindeki mesajı iyi alalım. Aksi halde biz şeytânın evliyâsı, şeytân da bizim velîmiz oluverir.

Tarihsel kayıtlarda da bu inançların Müslümanlar arasına Muaviye ve onun yakın dostu sözde mühtedi, Yahudi casusu Ka’b el Ahbar tarafından sokulduğu açıklanmaktadır. Konunun teferruatı Suyutî’nin Tahzir-ül Havas Min Ekazib-il Kussas adlı eserinde mevcuttur.

Bu hususlar ile ilgili yeterince uyarıcı eserler yazılmıştır. Bunlarla mücadele edilmiştir. Mesela: İbn-i Teymiye; el Furkan, Elbânî; ez-Zaifa, M. Ebu Reyye; Mecelle ve Advâ, Suyutî; Tahzîr, İbn-i Cevzî; Telbis-ül İblis. Ama gözüken o ki, yavuz hırsız ev sahibini bastırmıştır. Bu mücahitlere binbir kara çalınmıştır.

Bu sapıklıklar niçin işleniyor?

Bu mevhum kavramların icadı, insanları Allah’a yaklaştıracak (tasavvuf ve tarikat tabiriyle, “seyri sülûki ikmal edip vasılı ilallah olmak) güç ve kişilerin gerektiği düşüncesiyle olmuştur. Cahil kitlelere, şeyhin, efendinin lüzumu yönünde, yüzlerce yalan beyan, hezeyan empoze edilmiştir.

Bu saçmalığın insanları şirke sürüklediğine birçok âyette dikkat çekilmiştir. “Elâ/ gözünüzü açın, dikkatli olun, kendinize gelin” diye uyarılarda bulunulmuştur.

Şu âyetler “Evliyâ’nın bizi Allah’a yaklaştıracağı bize şefâatçi olacağı” saçmalıklarını ortadan kaldırmaktadır.

Zümer/ 3:

3.Dikkatli olun, halis din sadece Allah’a aittir. O’nun astlarından birtakım yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar edinenler: “Allah’ın astlarından edindiğimiz yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar, bizi Allah’a daha fazla yaklaştırsın diye biz onlara tapıyoruz.” Şüphesiz kendilerinin ayrılığa/anlaşmazlığa düşüp durdukları şeylerde, onların arasında Allah hüküm verecektir. Şüphesiz Allah, yalancı ve çok nankörün ta kendisi olan kişilere kılavuzluk etmez.

Yunus/ 18:

18.Onlar, Allah’ın astlarından, kendilerine zarar vermeyen ve kendilerine yarar sağlamayan şeylere tapıyorlar ve “Bunlar Allah katında bizim yardımcılarımız/ destekçilerimizdir” diyorlar. De ki: “Siz Allah’a göklerde ve yerde Kendisinin bilmediği bir şeyi mi haber veriyorsunuz?” Allah, onların ortak koştukları şeylerin hepsinden arınıktır ve çok yücedir.

Bu önemli meseleler bize değişik konular içersinde birkaç kez daha bildirilmiştir, dikkatimiz çekilmiştir:

Kaf/ 16:

16.Ve andolsun insanı Biz oluşturduk. Nefsinin kendisine neler fısıldadığını da biliriz. Ve Biz ona şah damarından daha yakınız.

Zümer/ 44:

44.De ki: “Bütün yardım, destek, kayırma Allah’ındır. Göklerin ve yerin mülkü yalnızca O’nundur. Sonra yalnızca O’na döndürülürsünüz.”

Müddessir/ 11- 14:

11-14.Tek olarak yarattığım, kendisine hesapsız bir mal verdiğim, şâhitler olarak oğullar verdiğim, kendisi için alabildiğine imkânlar döşediğim kişiyi Benimle başbaşa bırak!

Hadid/ 4:

4.O, gökleri ve yeri altı evrede oluşturan sonra en büyük taht üzerinde egemenlik kuran, yeryüzüne gireni, ondan çıkanı, gökten ineni, ona çıkanı bilendir. Ve nerede olursanız olun O, sizinle beraberdir. Ve Allah yaptıklarınızı en iyi görendir.

Âyetlerde de görülüyor ki Allah, insana şahdamarından daha yakındır, her yerde ve her an bizimle beraberdir. Ve şefâat tümden ve sadece Allah’a aittir. Ve Allah ile kul arasına Peygamber bile girememektedir. (Şefâat ile ilgili detay “Şefâat” adlı çalışmamızdan okunabilir) Böyle olunca, Allah ile kul arasında herhangi bir mesafeden ve herhangi bir şefâatçiden söz edilemez ki, yaklaştırıcıya veya şefâatçiye ihtiyaç duyulsun. Şirkin yaklaştırma iddiası temelden tutarsız olduğu gibi, bizzat kendisi bir şirk itirafıdır. Çünkü Allah’ın kulundan mesafeli olduğunu iddia etmek de Kur’ân’a aykırıdır. Her Müslümanın bu ilahi beyanları, ikazları iyi dikkate alması gerekir. Ki şirk bataklığına düşmesin imanını kirletmesin.

Sözde insanları Allah’a yaklaştırmaları için, torpil sağlatmak için icat edilmiş evliyâ grubu bakın İslâm’ı nasıl yozlaştırdı? Birkaç maddeye değiniverelim. Tamamı kitaplar hazırlamayı gerektirir.

Cenab-ı Hakk, İslâm Dini’ni işaretle, En’âm suresi âyet 153′te: “Ve bu benim dosdoğru yolumdur: Ona uyun; ve başka yollara uymayın ki, sizi Allah yolundan ayırmasınlar.” Size, bunu buyurmuştur. Belki takvâlı olursunuz.” buyurmaktadır. İşin imanî yönü böyle iken Allah’ın koyduğu yol dışında “Allah’a götüren yol/tarikat” diye başka bir yollar icat edildi.

Yine Cenab-ı Hakk, Hucurat suresi âyet 10′da şöyle buyurur:

10.Mü’minler ancak kardeştirler. Öyleyse rahmete ermeniz için kardeşlerinizin arasını düzeltin ve Allah’ın koruması altına girin.

Ayrıca iman kardeşliği dışında tarikat kardeşliği (ihvâniyet) ortaya atıp müslümanları binbir parçaya bölündü.

Şeyhler yanılmaz kabul edildi. Yukarıdaki âyetlerin ikazına rağmen Allah’ın yerini hiçbir zaman tutamayan seviyesiz kimseler, kurtarıcı, erdirici, Allah’a yaklaştırıcı şefâat ediciler olarak kabul edildi.

“Şeyhi olmayanın şeyhi, şeytandır.” gibi şeytanın bile aklına gelmeyen şeytanca ilkeler geliştirilip saf, cahil kitleler ağlarına düşürüldü. Şeyhlerin Allah tarafından bilgilendirildiği savunulup, dini ilimleri bilenleri zahiri ve şeytâni kimseler olarak gösterildi. Müsbet ve zahiri bilgiler şeytânî bilgi olarak küçümsendi. Ağlarına düşen zavallılar okuldan, okumaktan uzaklaştırılıp şeyhin ürettiği safsatalara boyun eğdirildi. Hatta hatta Rasülüllah ve dört Halife’nin de kendi tarikatlerinden olduğu ileri sürüldü.

Tarikatlerin temel ilkelerinden birisi de “itaâti mutlaka ve teslimiyeti küllî” ilkesidir. Yani “mürîdin kayıtsız şartsız şeyhine itaâti ve top yekün, her şeyiyle ona teslimiyetidir.”

Bu ilke resmen “kulluk” demektir. Hem de bu, sıradan bir kulluk değil, ileri derecede bir kulluktur.

Biz hiçbir tefsir ve tevili gerektirmeyen, açık seçik, ayan beyan şu âyetlere dikkat edip hâli pür melâlimizi görelim.

A’raf/ 70:

70.Onlar dediler ki: “Demek sen Allah’a; başkasını karıştırmadan kulluk edelim ve atalarımızın kulluk ettiklerini bırakalım diye mi bize geldin? Eğer doğrulardan isen, bizi tehdit ettiğin şeyi bize getir!”

Zümer/ 45:

45.Ve Allah, “bir tek” olarak anıldığı zaman âhirete inanmayan kişilerin yürekleri burkulur da, O’nun astlarından olan kimseler anıldığı zaman derhal yüzleri gülüverir.

Bu sapkınlık zihinlere o kadar işlemiştir ki, Cenab-ü Zülcelal’in kitabında “azamet” ve “kibriyalık” ifadesi olan “nahnü, inna”ve diğer nefsi mütekellim maalğayr = birinci çoğul şahıs, (Yani Allah, bir tek olmasına rağmen, kullandığı “biz” ifadesini) ifadelerden yola çıkarak, “Allah, her ne yaparsa bu Velîleri, dostları ile birlikte yapmaktadır onun için Kur’ân’da “biz” ifadesi kullanmıştır” diye kabul etmektedirler.

Böylece sadece Allah’a ait olan sıfat ve tasarruflar uyduruk evliyâ’ya da verilir. O zaman kimisi havada uçar, kimisi Tayy-i mekan, kimisi de tayy-i zeman yapar. ….

Bu sapık anlayış çerçevesinde Kur’ân’a bir göz atalım. Allah’ın “Biz” ifadesi kullanarak açıklamış olduğu tasarruflarını sözde bu Evliyâsıyla, dostlarıyla beraber yaptığını bir düşünelim.

Mesela:

Kaf/ 16:

16.Ve andolsun insanı Biz oluşturduk. Nefsinin kendisine neler fısıldadığını da biliriz. Ve Biz ona şah damarından daha yakınız.

Allah insanı onlar (evliyâüllah/ dostları, gönüldaşları) ile birlikte yaratmış, Allah ve onlar insanın nefsinin insana ne fısıldadığını bilirlermiş ve Allah ve Evliyâsı insanlara şah damarlarından daha yakınlarmış. (!)

Kevser/ 1:

1.Şüphesiz Biz sana bol nimet verdik.

Kevseri de Muhammed’e Allah tek başına vermemiş. Yine beraberindeki dostlarıyla birlikte vermiş. (!

Kadir/ 1:

1.Şüphesiz Biz, değerli sayfalar içindeki Kur’ân’ı Kadr gecesinde indirdik.

Kur’ân’ı da kadir gecesi Allah tek başına indirmemiş, Kur’ân’ı da yine dostlarıyla birlikte indirmiş. (!)

İnşirah/ 1-4:

1-4.Biz, senin için, senin göğsünü açmadık mı? Senden ağır yükünü indirmedik mi? –Ki o, senin belini çatırdatmıştı.– Senin şanını da senin için yüceltmedik mi?

Buraya baktığınızda da yine Peygamberin göğsünü açan, onun sırtından ağır yükü alan, Onun adını, şanını yücelten de yine Sadece Allah değil, Allah ekibiyle birlikte bu işi yapmışlar. (!)

Ya sin/ 12:

12.Şüphesiz ki ölüleri ancak Biz diriltiriz Biz. Onların önceden yapıp gönderdiklerini ve eserlerini de yazarız. Zaten Biz her şeyi bir “apaçık önderde/ Kur’ân’da” sayıp tesbit etmişizdir.

Ne hoş! Ölüleri de Allah o arkadaşları ile diriltiyormuş, kulların ölmeden evvel yaptıklarını ve ölümlerinden sonraya bıraktıkları icraatlarını da Allah bu heriflerle birlikte yazıp koruyormuş! (Hâşâ)

Bu örnekler uzar gider, biz yeter diyelim. Diğerlerini herkes kendisi tetkik etsin. Neler neler bulunur neler. Adamlar dünya yaratılmadan, kendileri bile yaratılmadan varlarmış ve Allah ile birlikte tasarruf ederlermiş!!!!!!! (Hâşâ)

“Velî” ve “Evliyâ” sözcüklerinin kavramsal anlamları İslâm dışı inanç ve kültürlerden Müslümanlara empoze edilmiş, İslâm’ın yozlaştırılması amacına yönelik girişimlerdir. İslâm düşmanlarının ne ölçüde muvaffak olmuş olduklarının takdirini okurlara bırakıp konumuz olan sözcüklerin hem etimolojik hem de Kur’ân’daki yönünü tahlilini yapalım.

Kur’ân’a göre:

Velî, Velâyet ve Evliyâüllah

” ولى Velî” sözcüğü, tüm Dil bilginlerince, ” ولاء velâ” kökünden türemiş sıfatı müşebbehe kipinde bir sözcüktür. Mastarı ” ولاية velâyet”‘dir. Anlamı, “arada bir şey bulunmadan bitişiklik, yan-yana olma ve yaklaşma, yakın olma” demektir. Ki, “arkadaşlık, yer, niyet, zaman, din ve nisbette, yardımda tam bir yakınlık” anlamı verilmektedir.

“Velâyet” sözcüğü, mastar haliyle Kur’ân’da iki yerde geçmektedir.

Enfal/ 72:

72.Kuşkusuz iman etmiş, yurtlarından göç etmiş, Allah yolunda mallarıyla, canlarıyla savaşan ve barındırıp yardım eden şu kimseler; evet işte bunlar, bazısı bazısının yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakını olanlardır. İnanan ve hicret etmeyen kimselere gelince, hicret edene kadar, onlara yakınlık söz konusu değildir. Ve din uğrunda yardım isterlerse, aranızda antlaşma bulunan bir halk zararına olmaksızın, onlara yardım etmeniz gerekir. Ve Allah, yaptıklarınızı çok iyi görendir.

Kehf/ 44:

44.İşte burada egemenlik/yardımcılık, koruyuculuk, yol göstericilik ancak hak olan Allah’a aittir. O, ödüllendirme bakımından en iyi ve kovuşturma yönünden de en iyi olandır.

“ولاية Velâyet” sözcüğü, “ve” harfinin kesresiyle “vilâyet” olarak da okunur. Normalde anlam değişmemesine rağmen zaman içerisinde “vilâyet” sözcüğü, kök anlamından uzaklaşmadan “toplumsal yakınlık” anlamında “emirlik, sultanlık (devlet yakınlığı) anlamında kullanılır olmuştur.

“Velâyet” sözcüğü, öz anlamı ekseninde zaman içerisinde kişilerin ve toplumların birbiriyle ilişkilerinde kavramlaşmıştır. Aile hukukunda, toplumsal hukukta ve milletler arası ilişkilerde kavramsallaşmıştır.

Kavram olarak da, “Reşîd bir şahsın, şahsi ve mali işlerini gözetip yürütme hususunda kasır (eksikli, becerisi, yeteneği olmayan) olan bir şahsın yerini tutmasıdır.” demek olmuştur. Böylece Hukuk alanında geniş yer tutan bir kavram olmuştur. Müslüman olmayanlar ile müslümanların birbirleriyle velî olmaları caiz değildir. Velâyette sıra, vâris olmadaki sıraya tabidir. Dinleri farklı olanlar birbirine vâris olamadıkları gibi velî de olamazlar. Meselenin hukuksal yönünün ve teferruatının burada açıklanmasına gerek yoktur. Biz hep Kur’ânî boyutu ön planda tutacağız.

“Velâyet” mastarından müştak/türemiş “velî” sözcüğünün anlamı ise, “yakın olan, yakın duran” demektir.

“Velî” sözcüğü ve bu sözcüğün çoğulu olan “evliyâ” sözcüğü Kur’ân’da hep sözcük anlamında kullanılır. Orijinal İslâm Dininde “Velî ve “Evliyâ” diye bir kavram kesinlikle yoktur. “Velî ve “Evliyâ” kavramları İslâm’ın zuhurundan yüzyıllar sonra yabancı güçlerin ve kültürlerin etkisiyle Müslümanların bünyesine sokulmuştur.

“Velî” sözcüğü Kur’ân’da hem Allah için hem de kullar için kullanılmıştır. “Velî” sözcüğü aynı zamanda Esmâ-i Hüsnâ’dan birisidir.

“Velî” sözcüğü Kur’ân’da ” نصير nasîr = yardımcı”, ” مرشد Mürşid=aydınlatan, yol gösteren”, ” شفيع şefi’=şefâat eden”, ” واق vâk=koruyucu”, ” حميد Hamîd= öven, yücelten” sıfatları ve “karanlıklardan aydınlığa çıkarır, bağışlayıp merhamet eder, zarardan alıkoyup yarara yaklaştırır nitelemeleriyle birlikte yer alır. Bu demektir ki “velîliğin, yakınlığın bu niteliklerle yakın ilişkisi vardır. Bunlar velînin, yakın olanın belirgin nitelikleridir. Bu yakınlıklar nicel bir yakınlık değil nitel bir yakınlıktır.

Buna göre “Velî/Yakın Biri” denildiğinde, “yardım eden, yol gösteren, aracılık yapan, aydınlatan ve koruyan birisi” anlaşılmalıdır. Bunu aşağıda sunduğumuz âyetlerden rahatlıkla anlayabiliriz.

Not:

1-Konuya girerken şu hususu da belirtmekte fayda mülahaza ediyoruz. Herkesin görebileceği gibi meal ve tefsirlerde âyeti celilelerde geçen bütün “mindûnihî ve “mindûnillahi” ifadeleri, “minğayrihi” ve “minğayrillahi” anlamlarında (ondan başka, Allah’tan başka) anlamında tercüme edilmiştir.. “Dûn” sözcüğünün esas anlamı ise “yakın, seviyesi düşük; ast” demektir. Allah’ın astları ise onun yarattığı melek, insan, cin, şeytan ve hayvanattır. Bununla birlikte bu anlam ekseninde “siva ve verâ”/öte, başka anlamlarında da kullanılabilir. Nitekim aşağıda Sebe suresi âyet 41′de bu manada kullanıldığını da göreceksiniz. Ama özellikle konumuzda yer alan âyetlerde esas anlamı olan “berisinden, ötesinden, yanından, astından” (mahlukatından/yarattıklarından) anlamlarında kullanılmıştır; Allah’ın astlarından.

Yani demek olur ki, “yakınlık kurulacak, güvenilecek, izinden gidilecek kişi ve kurum Allah gibi mükemmel olmalıdır. (Cenab-ı Hakkın tüm sıfatlarını itibara alınız!) Kesinlikle Allah’ın taşıdığı nitelikleri taşımayan aciz, zavallı … seviyece, rütbece Allah’tan aşağı (ast) birisi olmamalıdır. (Öylesi de olamayacağına göre, âyetlerde “sadece Allah’la yakınlık kurun, sadece Allah’ın yardım edeceğini, sadece O’nun sizi karanlıklardan aydınlığa çıkaracağını, yol gösterici olanın sadece O’nun olduğunu, sadece O’nun şefâatinin olduğunu ve sadece O’nun koruyucu olduğunu kabullenin, O’nun astlarında böyle nitelikler kabullenmeyin ve onlarla yakınlık kurmayın” denilmektedir.)

Bakara/ 107:

107.Göklerin ve yerin egemenliğinin şüphesiz yalnız Allah’a ait olduğunu ve sizin için Allah’ın astlarından bir yakın ve bir yardımcı olmadığını bilmedin mi?

Bakara/ 120:

120.Ve sen onların dinlerine/yaşam tarzlarına uymadıkça Yahûdiler ve Nasara/ Hristiyanlar senden asla hoşnut olmazlar. De ki: “Şüphesiz Allah’ın kılavuzluğu, kılavuzluğun ta kendisidir.” Ve eğer bilgiden sana ulaşan şeyden sonra bunların boş ve iğreti arzularına uyarsan, senin için Allah katından herhangi bir yakın olmaz, herhangi bir yardımcı da olmaz.

Nisa/ 45:

45.Ve Allah, sizin düşmanlarınızı daha iyi bilir. Ve yol gösterici, koruyucu yakın olarak, Allah yeter. Yardımcı olarak da Allah yeter.

Nisa/ 123:

123.Bu iş, sizin kuruntularınızla ve Kitap Ehlinin kuruntularıyla değildir. Kim kötülük yaparsa onunla cezalandırılır. Ve o kendisi için Allah’ın astlarından bir yol gösterici, koruyucu yakın ve iyi bir yardımcı bulamaz.

Nisa/ 173:

173.Artık inanan ve düzeltmeye yönelik işler yapan kimseler; Allah, onların ödüllerini tam verecek ve armağanlarından onlara fazlalıklar da bağışlayacaktır; kulluktan çekinip büyüklük taslayan kimseler de; onlara çok acıklı bir azapla azap edecektir. Onlar, kendileri için Allah’ın astlarından bir koruyucu, yol gösterici yakın ve bir iyi yardımcı bulamazlar.

En’âm/ 51:

51.Ve Rablerinin huzurunda toplanılacaklarından korkanları, Allah’ın koruması altına girmeleri için sana vahyedilenle uyar. Onların, O’nun astlarından yardım eden, yol gösteren, koruyan bir yakın kimseleri ve destekçileri, kayırıcıları yoktur.

En’âm/ 70:

70.Ve dinlerini oyun ve eğlence edinmiş/ oyun ve eğlenceyi kendilerine din edinmiş, dünya hayatı kendilerini aldatmış olan kimseleri bırak ve Kur’ân ile hatırlat/öğüt ver: Bir kişi, kendi elinin üretip kazandığıyla değişim ve yıkıma düşerse, onun için Allah’ın astlarından bir yardım eden, yol, gösteren koruyan bir yakın kimse ve destekçi, kayırıcı söz konusu olmaz. Suçuna karşı her türlü bedeli ödemeyi istese de ondan alınmaz. İşte bunlar, kazandıkları ile değişime/yıkıma uğrayan kimselerdir. İyilikbilmezlik ettiklerinden ötürü onlar için kaynar sudan bir içecek ve can yakıcı bir azap vardır.

Ra’d/ 37:

37.Ve Biz, böylece Kur’ân’ı Arapça; mükemmel bir yasa olarak indirdik. Ve eğer sana gelen bilgiden sonra onların boş-iğreti arzularına uyarsan, Allah’tan sana “bir yardımcı, yol gösterici yakın ve bir koruyucu” yoktur.

Kehf/ 17:

17.Ve sen, doğduğu zaman, güneşi, onların o büyük mağaralarından sağ yana yöneldiğini, battığı zaman da onları sol yandan keser-geçer göreceksin. Kendileri de ondan geniş bir boşluktadırlar. Bu, Allah’ın alâmetlerinden/göstergelerindendir. Allah kime kılavuzluk ettiyse artık o, kılavuzlanan doğru yolu bulmuştur. Allah kimi şaşırttıysa da, artık sen ona yol gösteren bir Yakın Kimseyi asla bulamazsın.

Kehf suresi âyet 26, Şura suresi âyet 28, 46, En’âm suresi âyet 14, A’raf suresi âyet 196, Yusuf suresi âyet 101′e de bakınız.

Yine “velâ” kökünden, “velâyet” mastarından türemiş olan ” والى Vâlî” sözcüğünün anlamı da ” ولىّ Velî” sözcüğünün anlamıyla aynıdır. Allah için de kullanılmıştır.

Ra’d/ 11:

11.Her kişi için, iki elinin arasından ve arkasından –Allah’ın işinden olarak–, onu gözetip koruyan izleyiciler vardır. Gerçekte, bir halk, kendi benliklerinde olanı değiştirmedikçe, Allah hiçbir şeyi değiştirmez. Ve Allah, bir topluluğa kötülük istedi mi, artık onun geri çevrilmesi söz konusu değildir. Onlar için O’nun astlarından bir yardım eden, koruyan, yol gösteren bir yakın da yoktur.

Sık kullanılan ” مولى Mevlâ” sözcüğü de aynı kökten ve aynı anlamdan gelmektedir. Mevlâ sözcüğü hem Fâil hem de Mef’ûl anlamında kullanılır. Fâil anlamında kullanıldığında “Velî” sıfatı gibi, “yakın olan, yardım eden, koruyan yol gösteren” anlamındadır. Mef’ûl anlamında ise “yardım olunan, yakın olunan, korunan” anlamındadır. İslâm Hukukunda Fâil anlamında köle âzâd eden köle sahibine “mevlâ” dendiği gibi, Mef’ûl anlamıyla köleye de “mevlâ” denilir.
İslâm aleminin bir çok yerinde, saygı için, bazı büyüklere, bilginlere “مولانا mevlânâ = mevlâmız” denilmektedir. Bu pek hoş bir şey değildir. Kur’ânî açıklamalar dikkate alındığında bu sıfatın Allah’tan başkasına kullanılmaması gerektiğini görürüz.

Kur’ân’da “Mevlâ” sözcüğü:

En’am/ 61, 62:

61.Ve Allah, kulları üzerinde hükümranlığı sürdürür ve O, sizin üzerinize koruyucular gönderir. Sonra da sizden birinize ölüm geldiği vakit elçilerimiz, hiç eksik-fazla yapmadan, onu vefat ettirirler; onlara geçmişte yaptıklarını, yapması gerekirken yapmadıklarını bir bir hatırlatırlar. 62.Sonra kendi gerçek Mevlâları Allah’a döndürülürler. Dikkatli olun, hüküm ancak O’nundur ve O, hesap görenlerin en süratlisidir.”

Hacc/ 78:

77,78.Ey iman etmiş kimseler! Zafer kazanmanız, durumunuzu korumanız için, Allah’ı birleyin, boyun eğip teslimiyet gösterin, Rabbinize kulluk edin, iyilik yapın ve Allah uğrunda gerektiği gibi gayret gösterin. O, sizi seçti ve dinde; babanız İbrâhîm’in dininde/yaşam tarzında sizin için bir zorluk oluşturmadı. O, daha önce ve işte Kur’ân’da, Elçi’nin size şâhit olması, sizin de insanlara şâhit olmanız için, sizi “Müslümanlar” olarak isimledi. Öyleyse, salâtı ikame edin [mâlî yönden ve zihinsel açıdan destek olma; toplumu aydınlatma kurumları oluşturun, ayakta tutun], zekâtı/verginizi verin ve Allah’a sarılın. O, sizin mevlânız; yol gösteren, yardım eden, koruyan yakınınızdır. O, ne güzel mevlâ ve ne güzel yardımcıdır!

Enfal/ 40:

40.Ve eğer onlar geri dururlarsa, artık siz, şüphesiz Allah’ın yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınınız olduğunu bilin. O, ne güzel yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakın, ne güzel yardımcıdır!

Muhammed/ 11:

11.İşte mü’minlerin bahtiyarlığı, kâfirlerin perişanlığı, şüphesiz Allah’ın iman eden kimselerin yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakını olması, kâfirler; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddeden/inanmayanlar için yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakın diye bir şeyin olmamasındandır.

Tahrim/ 2:

2.Allah, kefaretini ödeyerek yeminlerinizi çözmeyi kesinlikle size meşrû kılmıştır. Ve Allah, sizin mevlanız; yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınınızdır. Ve O, en iyi bilen, en iyi yasa koyandır.

Ayrıca Enfal suresi âyet 39-40, Âl-i Imran suresi âyet 149-150, En2am suresi âyet 62, Tevbe suresi âyet 51, Hacc suresi âyet 13, Duhan suresi âyet 41, Yunus suresi âyet 30, Bakara suresi âyet 286, Tahrim suresi âyet 2 ve 4′e de bakınız.

Meryem/ 5:

3.Bir zamanlar o, Rabbine gizli olarak seslenmişti. 4-6Demişti ki: “Rabbim! Şüphesiz benim kemiğim zayıflayıp gevşedi ve başım ağarmış saçıyla alev gibi tutuştu. Sana dua etmekle de Rabbim, mutsuz olmadım. Ve gerçekten ben, arkamdan, yakınlarımdan/amcaoğullarımdan endişedeyim. Karım da kısırdır. Onun için katından bana, bana da mirasçı olacak, Ya‘kûb ailesine de mirasçı olacak bir velî [yardımcı, koruyucu yakın kimse] bağışla. Rabbim, onu rızanı kazanan/herkesin hoşnut olacağı biri kıl!”

Mevlâ sözcüğünün çoğulu ” موالى mevâlî” sözcüğüdür. Bu âyette de çoğul olarak yer almıştır. Ve anladığınız gibi de mef’ûl anlamla kullanılmıştır.

Bize en yakın durumda olan Allah’tır

Yukarıdaki âyetler dikkate alındığında, bu nitelikler ile bize en yakın olan sadece ve sadece Allah’tır.

Bakara/ 257:

257.Allah, inananların yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınıdır; onları karanlıklardan aydınlığa çıkarır. Kâfirlere; Allah’ın ilâhlığını, rabliğini bilerek reddedenkimselere gelince; onların yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınları tâğûttur ki kendilerini aydınlıktan karanlıklara çıkarır. Bunlar, cehennem ashâbıdır. Onlar, orada sürekli kalıcıdırlar.

Âl-i Imran/ 68:

68.Şüphesiz, insanların İbrâhîm’e en yakın olanları, elbette o’na uyanlar, bu Peygamber ve şu iman eden kimselerdir. Allah, mü’minlerin yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınıdır.

Nisa/ 139:

138,139.Mü’minlerin astlarından, küfre; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmeyesapanları yol gösterici, koruyucu yakın edinen şu münâfıklara, şüphesiz, çok acıklı bir azabın kendileri için olduğunu müjdele! Onların yanında şan ve şeref mi arıyorlar? Oysa şan ve şerefin tümü Allah’ındır.

Maide/ 55, 56:

55.Sizin yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınınız, sadece Allah’tır, O’nun Elçisi’dir, bir de Allah’ı birleyerek salâtı ikame eden [mâlî yönden ve zihinsel açıdan destek olma; toplumu aydınlatma kurumları oluşturan, ayakta tutan], zekâtı/vergiyi veren iman etmiş kimselerdir.

56.Allah’ı, O’nun Elçisi’ni ve iman edenleri kendine yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakın kabul edenler bilsinler ki, kesinlikle Allah’ın taraftarları, galip olanların ta kendileridir.

En’am/ 127:

127.İşlemiş oldukları şeyler nedeniyle Rableri katındaki huzur, güvenlik ve esenlik yurdu yalnızca onlarındır. Ve Rableri, onların yardımcısı, yol göstericisi, koruyucusudur.

Furkan/ 18:

18.O sahte ilâhlar dediler ki: “Tüm noksanlıklardan arındırırız Seni. Senin astlarından yardım eden, yol, gösteren ve koruyan yakınlar edinmek bize yaraşmaz. Ama Sen onları ve atalarını öylesine nimetlendirdin ki, Öğüt’ü/ Kitab’ı terk ettiler ve değişime/ yıkıma uğramaya giden bir topluluk oldular.”

Secde/ 4:

4.Allah, gökleri, yeri ve ikisi arasındakileri altı evrede oluşturan ve de en büyük taht üzerinde egemenlik kurandır. O’nun astlarından size bir yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakın ve bir destekçi, iltimasçı yoktur. Hâlâ düşünüp ibret almayacak mısınız?

Fussılet/ 30-34:

30-32.Şüphesiz, “Rabbimiz Allah’tır” deyip sonra dosdoğru olanlar; onların üzerine, haberci âyetler sürekli iner; “Korkmayın, üzülmeyin. Size vaat edilen cennetle sevinin. Biz, dünya hayatında ve âhirette sizin yol gösterenleriniz, yardımcılarınız, koruyanlarınızız. Cennette, kullarının günahlarını çok örten, onları cezalandırmayan ve bağışı bol olan, engin merhamet sahibinden bir ikram olarak sizin için nefislerinizin arzuladığı her şey var. Orada istediğiniz şeyler de sizin içindir.”

33,34.Ve Allah’a çağırıp/ yakarıp sâlihi işleyen ve “Ben, Müslümanlardanım” diyen kimseden daha güzel sözlü kim vardır? Ve güzellikle çirkinlik/ iyilikle kötülük bir olmaz. Kötülüğü en güzel şeyle sav. O zaman, seninle arasında düşmanlık bulunan kimse, sanki sımsıcak bir yakın’dır.

Şura/ 31:

31.Ve siz yeryüzünde âciz bırakıcılar değilsiniz. Ve sizin, Allah’ın astlarından, bir yakınınız yoktur, yardımcınız da yoktur.

Şura/ 9:

9.Yoksa O’nun astlarından birtakım yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar mı kabulleniyorlar? İşte Allah, yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakının ta kendisidir. Ve O, ölüleri diriltir ve O, her şeye gücü yetendir.

Casiye/ 19:

19.Şüphesiz onlar, Allah karşısında sana hiçbir şekilde yarar sağlayamazlar. Ve şüphesiz şirk koşarak yanlış; kendi zararlarına iş yapanların bazısı bazısının yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlarıdırlar, Allah ise Kendisinin koruması altına girmiş kişilerin yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınıdır.

Allah Rasülü de mü’minlere en yakın olandır

Ahzap/ 6:

6.Peygamber, mü’minlere kendi nefislerinden daha yakın, Peygamber’in eşleri, mü’minlerin analarıdır. Ve akrabalar, Allah’ın yazgısında hepsi aynı derecededir, –koruyucu, yakınlarınıza herkesçe kabul gören davranışı yapmanız dışında– mü’minlerden ve muhacirlerden daha önceliklidirler. Bu, Kitap’ta yazılmıştır.

Bunun aksine inananlar ise ancak ahmaklardır.

Ankebut/ 41:

41.Allah’ın astlarından yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakın edinenlerin durumu, ev edinen dişi örümceğin durumu gibidir. Şüphesiz evlerin en çürüğü de kesinlikle dişi örümcek evidir. Keşke onlar, bilselerdi.

Allah kimlere yakın ve yardımcı değildir?

“Velî” sözcüğünün anlamını açıklarken, yakınlığın nicel bir yakınlık olmadığını nitel bir yakınlık olduğunu vurgulamıştık. Yani bu yakınlığın yardımı, korumayı, yol göstermeyi de içerdiğini bildirmiştik. İşte bu anlamda Allah Cc. Bir takım kimselere yakın değildir. Onlar yaptıkları yanlış tercihler ve kötü ameller nedeniyle bu yakınlığı hak etmemişlerdir. Şimdi bakalım bunlar kimlerdir?

İsra/ 97:

97,98.Ve Allah kime kılavuz olursa, işte o doğru yolu bulmuş olandır. Kimi de saptırırsa, artık bunlar için Allah’ın astlarından hiçbir yardımcı, koruyucu, yol gösterici yakın kimse bulamazsın. Ve Biz, onları kıyâmet günü kör, dilsiz ve sağır oldukları hâlde, yüzleri üstü toplayacağız. Onların varacakları yer cehennemdir. Ne zaman ki cehennem dindi, onlara ateşi arttırırız. İşte bu, onların, âyetlerimizi/ alâmetlerimizi/ göstergelerimizi örtbas etmiş olmaları ve “Bizler, bir yığın kemik ve ufalanmış toz olduğumuz zaman mı, biz yeni bir oluşturuluşla kesinlikle diriltilmiş mi olacağız?” demiş olmaları nedeniyle onların cezasıdır.

Şura/44:

44.Ve Allah her kimi saptırırsa artık bundan sonra onun için hiçbir yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakın yoktur. Ve sen, azabı gördüklerinde şirk koşarak yanlış; kendi zararlarına iş yapanların: “Geri dönüş yerine bir yol var mıdır?” dediklerini görürsün.

Şura/ 8:

8.Ve eğer Allah dileseydi kesinlikle onları bir tek önderli toplum yapardı. Fakat O, dileyeni rahmetinin içine girdirir. Şirk koşarak yanlış; kendi zararlarına iş yapanlar da, kendileri için bir koruyucu, yol gösterici yakın ve bir yardımcı olmayanlardır.

Casiye/ 7-10:

7.Çok yalancı, çok günahkâr kişilerin hepsinin vay haline!

8.O, Allah’ın kendisine okunan âyetlerini işitir, sonra da sanki kibrinden onu hiç işitmemiş gibi yine bildiğini okur. Artık sen ona, can yakıcı bir azabı müjdele!

9,10.Ve o, âyetlerimizden bir şey öğrendiği zaman, onu alaya alıyor. İşte onlar için horlayıcı bir azap; ötelerinde cehennem vardır. Kazandıkları şeyler ve Allah’ın astlarından edindikleri koruyucu, yol gösterici yakınlar, kendilerine hiçbir şekilde yararlı olmaz. Ve onlar için büyük bir azap vardır.

Fetih/ 22, 23:

22,23.Ve eğer kâfirler; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmişkimseler, sizinle savaşsalardı kesinlikle Allah’ın öteden beri gelen kanunu/ uygulaması olarak arkalarına dönüp kaçarlardı. –Allah’ın kanununda asla bir değişiklik bulamazsın.– Sonra bir yol gösteren, koruyan yakın ve yardımcı da bulamazlardı.

Ahzap/ 64, 65:

64-66.Kesinlikle Allah, kâfirleri; Kendisinin ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedenkimseleri dışlayıp gözden çıkarmış ve içinde sonsuz olarak kalmaları için, onlara çılgın bir ateş hazırlamıştır. Onlar orada, bir koruyucu yakın ve yardımcı bulamazlar. Yüzleri ateş içinde evrilip çevrildiği gün, “Ah keşke Allah’a itaat etseydik, elçiye itaat etseydik!” diyecekler.

Ahzap/ 17:

17.De ki: “Eğer Allah, size bir kötülük dilediyse veya size bir rahmet dilediyse, sizi Allah’tan kim korur?” Hem onlar kendilerine Allah’ın astlarından bir yol gösterici, koruyucu yakın bulamazlar, bir yardımcı da.

Bakara/ 120:

Tevbe/ 74:

74.Onlar, söylemediklerine, Allah’a yemin ederler. Hâlbuki onlar, küfrü; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmesözünü kesinlikle söylediler. İslâmlaşmalarından sonra da kâfir; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedenbirileri oldular. Ve ulaşamadıkları, sahip olamadıkları şeyleri çok istediler. Onlar sadece, Allah’ın ve Elçisi’nin mü’minleri Allah’ın armağanlarından zenginleştirmiş olmasından kinlendiler. Artık, eğer hatalarından dönerlerse kendileri için hayırlı olur. Eğer geri dururlarsa da Allah, onları dünyada ve âhirette çok acıklı bir azap ile azaplandıracaktır. Yeryüzünde onlar için bir koruyucu, yol gösterici yakın ve iyi bir yardımcı da yoktur.

Hud/20:

20.İşte onlar, yeryüzünde âciz bırakanlar değillerdir. Kendilerinin Allah’ın astlarından koruyan, yol gösteren, yardım eden yakınları yoktur. Onlar için azap kat kat artırılır. Onlar vahyi işitmeye tahammül edemiyorlardı ve de görmüyorlardı.

Hud/ 113:

113.Ve Allah’ın ortağı olduğunu kabul ederek yanlış, kendi zararlarına iş yapan kimselere meyletmeyin, sonra size ateş dokunuverir. Ve sizin için Allah’ın astlarından yardım eden, yol gösteren, koruyan yakınlar yoktur. Sonra yardım göremezsiniz.

Âl-i Imran/ 175:

175.Şüphesiz ki o şeytan/kötü niyetli insan, kendi yakınlarını korkutur. Onlardan korkmayın, eğer mü’min iseniz Benden korkun.

Nisa/ 76:

76.İman etmiş kimseler, Allah yolunda savaşırlar. Kâfirler; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmişkişiler de tâğut yolunda savaşırlar. O hâlde siz şeytanın yakınları, yardımcıları ile savaşın. Şüphesiz şeytanın tuzağı çok zayıftır.

A’raf/ 3:

3.Rabbinizden size indirilene uyun ve O’nun astlarından, yol gösteren, yardım eden ve koruyan sözde yakınlara uymayın. Ne kadar az öğüt alıyorsunuz/ hatırlıyorsunuz!

Kehf/ 50:

50.Ve hani Biz doğal güçlere, “Âdem’e boyun eğip teslimiyet gösterin” demiştik de İblis/ düşünce yetisi dışında hepsi boyun eğip teslimiyet gösterdi. İblis, görünmez varlıklardandı/ enerjidendi. Sonra da kendi Rabbinin emrine ters düştü. Şimdi siz, Benim astlarımdan onu ve onun soyunu yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar mı ediniyorsunuz? Hem de onlar sizin düşmanınızken. Şirk koşarak yanlış; kendi zararlarına iş yapanlar için ne kötü bir değiştirmedir bu!

Sebe/ 40, 41:

40.Ve o gün Allah, onları hep birlikte toplayacak, sonra meleklere: “Şunlar mı size tapıyorlardı?” diyecektir.

41.Onlar: “Seni tenzih ederiz. Onlara karşı bizim koruyucu, yol gösterici yakınımz Sensin. Tam tersi onlar gizli güçlere tapıyorlardı. Çoğu onlara inananlardı” dediler.

Ahkaf/ 31, 32:

30-32.Onlar: “Ey toplumumuz! Şüphesiz biz Mûsâ’dan sonra indirilen ve sadece içinde konu edilenleri tasdik eden, hakka ve dosdoğru yola kılavuz olan bir kitap dinledik. Ey toplumumuz! Allah’ın davetçisine karşılık verin ve O’na iman edin ki, Allah günahlarınızı bağışlasın ve sizi acı bir azaptan kurtarsın. Her kim Allah’ın davetçisine karşılık vermezsee, bilsin ki, yeryüzünde Allah’ı âciz bırakacak değildir. Onun için Allah’ın astlarından yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakın kimseler de yoktur. İşte onlar, apaçık bir sapıklık içerisindedirler” dediler.

Kimlerle yakın olunmalıdır, yardımlaşılmalıdır?

Toplumsal hayatın zilletten uzak olması için insanların, özellikle de Müslümanların birbiriyle yaklaşması, dayanışması, yardımlaşması gerekmektedir. Kimlerle yakın olmalı, dayanışmalı ve yardımlaşmalıdır?

Maide/ 55:

Enfal/ 72:

Tevbe/ 71:

71.İnanan erkekler ve inanan kadınlar; bunların bazısı bazılarının koruyucu, yol gösterici yakınlarıdırlar. Bunlar herkesçe kabul gören iyi şeyleri emrederler, tüm kötü şeylerden vazgeçirirler, salâtı ikame ederler [mâlî yönden ve zihinsel açıdan destek olma; toplumu aydınlatma kurumları oluşturur, ayakta tutarlar], zekâtı/vergiyi verirler, Allah’a ve O’nun Elçisi’ne itaat ederler. İşte bunlar, Allah onlara rahmet edecektir. Şüphesiz Allah, en üstün, en güçlü, en şerefli, mağlûp edilmesi mümkün olmayan/mutlak galip olandır, iyi yasa koyan, bozulmayı iyi engelleyen/sağlam yapandır.

Kimlerle yakın olunmamalı, yardımlaşılmamalıdır?

Kimlerle bu anlamda yakınlık kurulmayacağı, dayanışma yapılmayacağı, yardımlaşılmayacağı da yine Rabbimiz tarafından birçok âyette bize bildirilmektedir.

Maide/ 80-82:

80.Onlardan birçoğunu, kâfirleri; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedenkişileri; kollayıcı, gözetici, yönetici yaptıklarını görürsün. Benliklerinin kendilerinin önüne getirdiği şey; Allah’ın kendilerine gazap etmesi ne kadar kötüdür! Onlar, azap içinde de sürekli kalıcıdırlar.

81.Ve eğer onlar, Allah’a, Peygamber’e ve O’na indirilene inanmış olsalardı, onları koruyucu, yol gösterici yakınlar edinmezlerdi. Velâkin onlardan birçoğu yoldan çıkmış kimselerdir.

82.Sen, kesinlikle iman eden kişilere karşı düşmanlık yönünden insanların en şiddetlisi olarak, o Yahudileri ve o ortak koşan kimseleri bulursun. Ve kesinlikle iman eden kimselere sevgi bakımından en yakın olarak da, “Şüphesiz biz, Nasraniyiz/Hristiyanlarız” diyen kimseleri bulursun. Bu, kendi içlerinde keşişler ve rahipler olduğundan ve onlar büyüklük taslamadıklarından dolayıdır.

Maide/ 57:

57.Ey iman etmiş kimseler! Sizden önce kendilerine Kitap verilmiş olanlardan ve kâfirlerden; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedenlerden, dininizi alay ve eğlence edinen kimseleri yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar edinmeyin. Eğer mü’minler iseniz de Allah’ın koruması altına girin.

Maide/ 51:

51.Ey iman etmiş kimseler! Yahudileri ve Nasara’yı/Hristiyanları yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar edinmeyin. Onlar birbirlerinin koruyucu, yol gösterici yakınıdırlar. Sizden kim onları mütevelli [koruyucu, gözetici, yönetici] yaparsa, artık o, şüphesiz onlardandır. Şüphesiz Allah, şirk koşarak, küfrederek yanlış; kendi zararlarına iş yapanlar topluluğunu kılavuzlamaz.

Âl-i Imran/ 28:

28.Mü’minler, kendilerinden seviyesiz, kâfirleri; Allah’ın ilâhlığını, rabliğini bilerek reddedenkimseleri yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar edinmesinler/yönetici yapmasınlar, yaşamlarını onların ellerine teslim etmesinler. Artık onu her kim yaparsa, Allah’tan hiçbir şeyi yoktur. Ancak onlardan bir korunma yapmanız başkadır. Allah sizi Kendisinden sakındırıyor. Ve oluş/varış yalnızca Allah’adır.

Kehf/ 102:

102.Peki, o kâfirler; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedeno kimseler, Benim astlarımdan birtakım yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar edineceklerini mi sandılar? Şüphesiz Biz cehennemi, kâfirlere; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedeno kimselere bir konuk ziyafeti (!) olarak hazırladık.

Tevbe/ 23:

23.Ey iman etmiş kimseler! Eğer babalarınız ve kardeşleriniz imana karşılık küfürü; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddetmeyiseviyorlarsa, onları yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar edinmeyiniz. Sizden her kim de onları yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar kabul ederse, artık işte onlar, yanlış davrananların; kendi zararlarına iş yapanların ta kendileridir.

Nisa/ 89, 90:

89,90.Münâfıklar, kendileri Allah’ın ilâhlığına ve rabliğine inanmadıkları gibi, sizin de inanmamanızı, böylece onlarla eşit olmanızı arzu ettiler. Onun için, onlar Allah yolunda yurtlarından göç edinceye kadar onlardan yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar edinmeyin. Eğer bundan yüz çevirirlerse, sizinle aralarında anlaşma olan bir topluma sığınan kimseler yahut sizinle ve kendi toplumlarıyla savaşmaktan göğüsleri daralarak size gelenler hariç onları yakalayın ve bulduğunuz yerde öldürün; onlardan bir yakın ve bir yardımcı edinmeyin. Sonra, eğer Allah dileseydi onları size musallat ederdi de onlar sizinle savaşırlardı. Artık eğer onlar sizden mesafelenip de sizinle savaşmaz ve size barış teklif ederlerse, Allah sizin için onlar aleyhine bir yol tanımamıştır.

Nisa/ 118, 119:

118,119.Allah İblis’i dışladı. Ve İblis, “Elbette Senin kullarından belirli bir pay alacağım, onları kesinlikle saptıracağım, onları boş kuruntulara sokacağım ve onlara emredeceğim de etinden-sütünden yararlanılan hayvanların kulaklarını yaracaklar, onlara emredeceğim de Allah’ın oluşturuşunu/ölçülendirdiğini bozacaklar” dedi. Ve her kim Allah’ın astından şeytanı yol gösterici, koruyucu yakın edinirse, o zaman şüphesiz o, apaçık bir ziyan ile ziyana uğrar.

Nisa/ 144:

144.Ey iman etmiş kimseler! Kendinizden seviyece düşük olan, kâfirleri; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedenkimseleri yol gösterici, koruyucu yakınlar edinmeyin/yönetici yapmayın. Kendi aleyhinizde Allah’a apaçık bir kanıt vermek mi istiyorsunuz?

Ra’d/ 16:

16.De ki: “Göklerin ve yerin Rabbi kimdir?” De ki: “Allah’tır.” De ki: “Allah’ın astlarından o kendi kendilerine yarar sağlamaya ve zarar vermeye gücü olmayanları yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar mı ediniyorsunuz?” De ki: “Hiç kör ile gören bir olur mu? Ya da karanlıklarla aydınlık bir olur mu?” Ya da Allah’a, O’nun gibi oluşturan birtakım ortaklar buldular da, bu oluşturma kendilerince birbirine benzer mi göründü? De ki: “Allah, her şeyin oluşturucusudur. Ve O, birdir, her şeye üstün ve kahredicidir.”

Nahl/ 63:

63.Allah’a yemin olsun ki Biz kesinlikle senden önce birtakım ümmetlere elçiler gönderdik de şeytan onlara amellerini bezeyip süslü gösterdi. İşte o şeytan, bu gün onların koruyucu, yol gösterici yakınıdır. Ve onlar için acı bir azap vardır.

A’raf/ 27:

27.Ey Âdemoğulları! Şeytân, ana-babanızı, kendi çirkinliklerini kendilerine göstermek için elbiselerini soyarak cennetten çıkardığı gibi, sakın sizi de fitneye düşürmesin; sizi hak dinden döndürmesin! Çünkü o ve kabilesi, sizin onları göremeyeceğiniz yerden sizi görürler. Biz, şeytânları, inanmayanlar için velîler/yol gösteren, yardım eden kimseler yaptık.

En’am/ 121:

121.Ve üzerine Allah’ın adı anılmayan şeylerden yemeyin. Ve şüphesiz o, tam bir yoldan çıkıştır. Ve şüphesiz şeytanlar kendi yakın kimselerine sizinle mücâdele etmeleri için gizlice telkinde bulunurlar. Ve eğer onlara boyun eğerseniz şüphesiz siz ortak koşan kimseler oldunuz demektir.

Mücadile/ 14:

14.Allah’ın kendilerine gazap ettiği bir topluluğu yardımcı, koruyucu; yönetici yapanları görmedin mi/hiç düşünmedin mi? Onlar ne sizdendirler, ne de onlardan. Ve onlar bilerek yalan yere yemin ediyorlar.

Mümtehine/ 1, 2:

1.Ey iman etmiş kimseler! Eğer Benim yolumda çaba harcamak ve Benim rızamı kazanmak için çıktınızsa, size haktan gelen şeyleri bilerek reddetdikleri/inanmadıkları hâlde, onlara sevgi ulaştırarak/onlara sevgiyi gizleyerek Bana düşman olanları ve kendinizin düşmanını yardımcı, yol gösterici, koruyucu yakınlar edinmeyin/onları yönetici yapmayın. Onlar, Rabbiniz Allah’a inandığınızdan dolayı Elçi’yi ve sizi yurdunuzdan çıkarıyorlar. Oysa Ben, sizin gizlediğiniz şeyleri ve açığa vurduğunuz şeyleri en iyi bilenim. Ve sizden kim bunu yaparsa artık o, kesinlikle yolun ta ortasından sapmıştır.

2.Eğer onlar sizi ele geçirirlerse, sizin için düşman olacaklardır, ellerini ve dillerini kötülükle size uzatacaklardır. Ve onlar, “Keşke küfretseniz; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddederseniz/ inanmasanız” diye arzu etmektedirler.

Mümtehine/ 13:

13.Ey iman etmiş kimseler! Allah’ın gazap ettiği toplumu velîleştirmeyin [yönetici, gözetici yapmayın]. Kâfirlerin; Allah’ın ilâhlığını ve rabliğini bilerek reddedenlerinmezarlık halkından ümit kestiği gibi, kesinlikle onlar, âhiretten ümit kesmişlerdir.

Kimler Allah’a yakındır, yardımcıdır?

Şimdiye kadar Allah’ın kullarına yakınlığını, yardımcılığını (velîliğini) açıklamıştık. Şimdi de esas konumuz olan “Evliyâüllah” ifadesinin gerçek anlamını tespit edip açıklayacağız. “Evliyâüllah” ne demektir? Yukarıda açıkladığımız İslâm dışı bir “evliyâ” kavramı var mıdır? Böyle birileri mevcut mudur, ya da daha önce mevcut oldu mu? Bu sözcükleri dost sözcüğüyle açıklamak yeter mi? Allah’ın dosta ihtiyacı var mıdır? Bunları göreceğiz.

Kur’ân’a baktığımız zaman “Evliyâüllah” sözcüğünü görüyoruz. Bu sözcük bir izafet terkibidir, yani isim tamlaması olup sözcük anlamı “Allah’a yakın olanlar” demektir. Âyete bakalım:

Yunus/ 62:

62,63.Açın gözünüzü! Allah’ın yakınlarına, yardımcılarına –ki onlar inanan ve Allah’ın koruması altına girmiş kimselerdir– kesinlikle kaygı yoktur. Onlar üzülmeyecekler de.

Evet görüldüğü gibi “Allah’a yakın olanlar” ifadesi Kur’ân’da geçmektedir. Peki bunlar kimlerdir? Şimdiye kadar Müslümanlara anlatıldığı gibi, (özellikle de yukarıda kavramsal olarak açıkladığımız gibi)dünyada Allah’a Yakın Birileri var mıdır?

Bu soruların cevabı ve açıklanması için maalesef Kur’ân’a başvurulmamıştır. Bu hususta birçok yalan yanlış söylenti dikkate alınmış ve de İslâm inançlarına ters yabancı inanç ve kültürlerdeki kabuller İslâm’a sokulmuştur. Böylece tevhîd dininin dışına çıkılmıştır. Hatta bu pisliğin ve pislikliğin farkına bile varılamamıştır. (Ey inananlar! Müşrikler bir pisliktir. … Tevbe suresi âyet 28)

Halbuki bu soruların cevabı ve söz konusu sözcüğün açıklaması yine Kur’ân’ımızda mevcuttur.

Yunus/ 62, 63:

Enfal/ 34:

34.Ve onların, kendileri Mescid-i Harâm’ın/dokunulmaz kılınmış ilâhiyat eğitimi merkezinin ayakta tutan mütevellileri/vakıf yöneticileri olmadıkları hâlde ondan menedip dururlarken Allah’ın kendilerine azap etmemesi için neleri var? Onun ayakta tutan mütevellileri/vakıf yöneticileri sadece Allah’ın koruması altına girmiş kimselerdir. Velâkin onların çoğu bilmiyorlar.

Evet, cevap budur. Açıklama budur. Ama Kur’ân’a bakan kim, Allah’ı takan kim?! Dinimizi sulandırmak isteyenler burada da uydurma rivâyetleri devreye sokarlar. Uydurma rivâyetleri Kur’ân’ın önüne geçirirler. Ve böylece bu sorulara kendilerince cevap hazırlarlar. Âyetteki “Evliyâüllah” terkibine açıklama getirirler. Bakınız.

“Peygamber Efendimize Evliyâüllah kimdir diye sorulmuş, O da şöyle buyurmuştur: “Onlar öyle kimselerdir ki, görüldükleri zaman Allah hatırlanır, zikredilir.” (İbn-i Mace Zühd-4 )

Bir tane daha.

“Hz. Ömer’den rivâyet edilen bir hadiste de “Kendileri şehid veya nebi olmadıkları halde nebilerin ve şehidlerin gıpta ettiği, aralarında ticaret ve akrabalık bağı olmadığı halde birbirlerini Allah için seven kimselerden” bahsedilmektedir.

(Müsned, 5/343)

Bir tane daha.

“Evliyâüllah, Allah için severler, birbirlerine dost, yârân, ahbâb olurlar.”

Ebu Davûd sünnet/2 rivâyet 4596)

Allah CC. her iki âyette de dikkat çekiçi ifadeler kullanıp “Evliyâüllah/ Allah’a yakın olanlar, “ MÜTTEKİ MÜ’MİNLERDİR” buyurarak “Evliyâüllah” terkibini açıklarken, buna Allah’ın açıklamasının aksine başka bir açıklama getirmek kimin haddine düşmü!. Biz Efendimiz’e yapılmış bu iftiradan Efendimiz’i tenzih ederiz. Bu olsa olsa İslâm düşmanlarının, Müslümanların ömürlerinin boşa geçmesini sağlamak isteyen art niyetli, şeytân tıyniyetli kimselerin işi olabilir. Onların zehirli, zehirli olmasına rağmen dışı cilalanmış görüşleri olabilir.

Biz “Evliyâüllah” sözcüğünün esas anlamına gelelim. Esas anlamı yukarıda açıkladığımız gibi “Allah’a yakın olanlar” demektir. Âyetteki ifadeye göre Allah’a yakın olanlar ancak müttekı müminlerdir. Peki Mütteki Müminler Allah’a nasıl yakın olabiliyorlar? Tüm akıllı insan bunu düşünebilmeli ve sorusunun cevabını da yine Kur’ân’dan alabilmelidir.

Muhammed/ 7- 9:

7.Ey iman etmiş kimseler! Eğer siz, Allah’a yardım ederseniz, O da size yardım eder ve ayaklarınızı sabit tutar. 8İnkâr eden kişiler ise, artık yıkım onlara! Ve Allah, onların işlerini saptırtmıştır. 9Bu, şüphesiz onların, Allah’ın indirdiklerini beğenmediklerinden dolayıdır. Artık Allah da onların amellerini boşa çıkarmıştır.

Âl-i Imran/ 52:

52,53.Sonra Îsâ, onlardan küfrü: Allah’ın ilâhlığını, rabliğini bilerek reddetmeyisezince: “Allah yolunda benim yardımcılarım kimlerdir?” dedi. Havariler: “Allah’ın yardımcıları biziz, biz Allah’a iman ettik, bizim şüphesiz müslimler olduğumuza tanık ol. –Rabbimiz! Biz, senin indirdiğine iman ettik, elçiye de uyduk. Artık bizi şâhitlerle beraber yaz”– dediler.

Saf/ 14:

14.Ey iman etmiş kişiler! Allah’ın yardımcıları olun; nitekim Meryem oğlu Îsâ, havarilere: “Allah’a benim yardımcılarım kimdir?” demişti. Havariler: “Allah’ın yardımcıları biziz” dediler. Sonra İsrâîloğulları’ndan bir zümre inandı, bir zümre inanmadı. Sonra da Biz, inanmış kimseleri, düşmanlarına karşı güçlendirdik de onlar üstün geldiler.

Âyeti celileleri gördünüz buralarda açıkça, sözcüklerin hakikat manalarına göre Allah’a yardımdan ve Allah’ın yardımcılarından bahsedilmektedir. Ama biz biliyoruz ki, bizzat Allah’ın kendisine yardım etmek imkansızdır. Ve Cenab-u Hakk böyle bir yardımdan ve yardımcılardan müsteğnidir. Onun Mümin-müttekileri kendisine velî (yakın ve yardımcı) kabul etmesi onun aczinden, düşkünlüğünden, güçsüzlüğünden, ihtiyacından değildir. Bakınız.

İsra/ 111.

111.Ve de ki: “Tüm övgüler, hiçbir çocuk edinmeyen, sahiplikte ve yönetimde kendisinin herhangi bir ortağı bulunmayan, düşkünlükten dolayı yardımcısı olmayan Allah’a özgüdür; başkası övülemez.” Ve Allah’ı ululadıkça ulula!

Öyleyse burada kullanılan “evliyâüllah ve ensârüllah” ifadelerinin Mecaz anlamlarına yöneleceğiz. Düşünün Allah insanları ne için yaratmıştır? Niçin peygamber göndermiştir? Niçin Kitaplar indirmiştir? Allah neler ister? Allah’ın düşmanları kimlerdir? Allah’ın düşmanları neler isterler? Bu soruların cevaplarını hafsalanızda oluşturduktan sonra Allah’ın isteklerinin kimler aracılığıyla yapılacağını ve şimdiye kadar kimler aracılığıyla yapıldığını, sünnetüllahta nasıl cereyan ettiğini düşüneceksiniz. Göreceksiniz ki, küfrün, şirkin, nifakın yok edilmesi, Dinin tümüyle Allah’ın olması için mücadele, cihat biz kullar tarafından yapılacaktır. Niçin bizler tarafından yapılacaktır? Şu âyete, özellikle de vurgulu cümleye dikkat ediniz. Ki niçin yardımcılar ve yakınlar kabul ediyor!

Muhammed/ 4-6:

4-6.Artık Allah’ın ilâhlığına ve rabliğine inanmayan kimselerle karşılaştığınız/ savaştığınız zaman, hemen boyunları vuruş …/ölümüne savaşın. Sonra onlara üstün geldiğiniz zaman, hemen bağı sıkı bağlayın/sağlam kararlar alın. Sonra harp; bozum yapma işi ağırlıklarını atıp savaş bitince de onları ya karşılıksız olarak, ya da kurtulmalık karşılığı salıverin. İşte! Eğer Allah dileseydi elbette onları cezalandırıp adaleti sağlardı. Fakat böyle olması, sizi birbirinizle denemek içindir. Allah yolunda öldürülen/öldüren/savaşan kimselere gelince; artık Allah, onların amellerini asla boşa çıkarmaz. Allah onları kılavuzlayacak, durumlarını düzeltecek ve onları, kendilerine tanıttığı cennete girdirecektir.

Evet gerekçeyi de gördünüz. Öyleyse Allah’a yardım etmek, Allah’ın yardımcıları olmak demek, Allah’ın istediklerinin gerçekleşmesi için çaba harcamak demektir. Dininin ve peygamberinin yardımcısı olmak demektir.

Şimdi açıkça diyebiliriz ki, Allah’a yakın olanlar (Evliyâüllah), Allah’a yardım edenler (ensârullah) demek de Allah’ın koyduğu emir ve yasakları benimseyenler Allah’ın dinine sarılanlar O’nun dinin yayılması için canla başla çaba harcayanlar demektir.(Yoksa bizzat Allah’ın kendisine nicel ve nitel olarak yaklaşmak imkansızdır.) Bunlar da mütteki müminlerdir.

İşte “Evliyâüllah( Allah’a yakın olanlar), Ensarullah (Allah’a yardımcı olanlar) ifadelerinin hakikatı budur. Sapmalar “Velî” sözcüğünün ve türevlerinin gerçek anlamından saptırılıp gâyet sığ olarak, “dost” anlamıyla ifade edilmesinden kaynaklanmıştır. Bu yanlış ile Allah ile kulun, kul ile Allah’ın arasında dostluk “gönül bağı” anlamında bir dostluktan söz edilir olmuştur. İş bu noktaya çekilince de arkası gelmiştir.

Her Müslüman kardeşim şu hususu iyi bilmelidir ki, İslâm’daki sözcükler sözcük anlamlarıyla önümüze getirilmeyip, sözcük anlamı murat edilen sözcükler, birer kavrammış gibi önümüze getirildiğinden sapmalar olmuştur. O nedenle bu konuyu işlerken”dost” sözcüğünün gerçek anlamını da tespit etmek zarureti vardır. Zira dilimizde dini konularda bu sözcük salgaraya kullanılmaktadır.

“Dost” kelimesi de birçok sözcük gibi Farsça’dan dilimize girmiştir. Aslı “Dûst”’tur, çoğulu da “Dostân”’dır.

Sözcük anlamı, “Birinin iyiliğini isteyen, onu içten seven, iyi görüşülen kimse, en yakın arkadaş, gönüldaş” demektir. Bu durum da bu anlamın Arapça’daki ve Kur’ân’da ki “velî” sözcüğünün karşılığı olması söz konusu edilemez. Birbirinden farklı şeylerdir. Allah ve Sıfâtı İlahî ile ilgili az çok bilgisi olan herkes anlayabilir ki, bu manalarda kimseye Allah dost edilemez, kimse de Allah’a dost olamaz. Bu ifadeler yanlış olur. Arapça’daki velî ve evliyâ sözcüklerinin Türkçe’de mutlak surette “dost” anlamı olarak kullanılması yanlıştır.Özellikle de Allah için kullanımı hem yanlış hem de hatalıdır.

Yukarıda değindiğimiz ve de ayetlerde görüldüğü şekliyle insanların birbiriyle olan yakınlıklarını “velayet”, “dostluk” olarak ifade etmekte bir sakınca olmaz. Ama Allah’ın her konu ve her hususta mâdûnu olan insanlar ile mecazi yakınlığını “gönüldaşlık” anlamındaki “dostluk” olarak ifade etmek yanlıştır. İnsanların birbirine yakınlığı basit dünya işlerindeki iyi ilişkilerdir. Allah’ın insanlara mecazi yakınlığı ise, onları karanlıklardan aydınlığa çıkarmak, onlara yardım etmek, onlara yol göstermek ve onları korumaktır. Mütteki müminlerin Allah’a yakınlığı ve yardımcılığı da, O’nun dinin yayılması ve yaşanması için mütteki müminlerin gösterdiği çabadır.

Hakkı YILMAZ