89 -ÂL-İ İMRÂN SÛRESİ-1 Medîne’de inen ilk sûrelerden olup iniş sırasına göre 89. sûre olarak kabul edilir. İçeriğinden hareketle Enfâl sûresi’nden sonra indiği söylenebilir. İçerisindeki farklı konulara ait birçok pasajın, farklı sebeplerle farklı zamanlarda indiği anlaşılmaktadır. Adını, 33-35. âyetlerden oluşan paragrafta geçen “Âl-i İmrân” [İmrân ailesi] ifadesinden alan bu sûrede, Kitap Ehli ile, özellikle Hristiyanların inançlarının yanlışlığı hususundaki sürtüşmeler, müşrik ve münâfıklar ile yapılan fikrî mücâdeleler, onların iman ve samimiyete daveti, savaşlar, özellikle de [...]

88-ENFÂL SURESİ Adını birinci âyette geçen  الأنفال[enfâl] sözcüğünden alan sûre Medîne’de, hicretin ikinci yılı içerisinde Bedir savaşı sonrası inmiştir. 30-36. âyetlerin Mekkî olduğu söylenmişse de bu görüş kabul görmemiştir.[1] Yerinde de görüleceği üzere bu âyetler, sûre ve paragrafın bir parçası olup, Mekke’de yaşananları konu etmektedir. Sûrenin içeriği; iman, savaş, savaş stratejisi, uluslar arası antlaşmalar ve mü’minlerin yöneticileriyle ilgili hükümler olarak özetlenebilir. Bu sûre aynı zamanda Bakara/216-218. âyetlerin tafsili mahiyetindedir. Sûrede, –Bedir adı zikredilmese de– Bedir [...]

87-BAKARA SÛRESİ-9 253.İşte elçiler; Biz onların bazısını bazısı üzerine fazlalıklı kıldık. Onlardan bir kısmı Allah’ın tek taraflı olarak söz söylediği/ yaraladıkça yaraladığı, çok sıkıntı çektirdiği ve bazısının derecelerini fazlalıklı kıldığı kimselerdir. Ve Meryem oğlu Îsâ’ya açık kanıtlar verdik ve o’nu Allah’ın vahyi ile güçlendirdik. Ve eğer Allah dileseydi onların ardından gelenler, açık mesajlar kendilerine ulaştıktan sonra birbirlerini öldürmezlerdi. Velâkin ayrılığa düştüler de onlardan bazısı iman etti, bazısı küfretti; Allah’ın ilâhlığını, rabliğini bilerek reddetti. Ve [...]

87-BAKARA SÛRESİ-8 221.Ve ortak koşan kadınları, iman edinceye kadar nikâhlamayın. İman etmiş, kâfirlerin himayesindeki bir köle kadın, –sizin çok hoşunuza gitmiş olsa da– ortak koşan bir kadından daha hayırlıdır. Ortak koşan erkekleri de iman edinceye kadar nikâhlamayın; iman etmiş bir erkek köle, –sizin çok hoşunuza gitmiş olsa da– ortak koşan bir erkekten daha hayırlıdır. Ortak koşanlar ateşe çağırırlar, Allah ise Kendi bilgisi ile cennete ve bağışlanmaya çağırır. O, öğüt alıp düşünürler diye insanlara âyetlerini ortaya [...]

87-BAKARA SÛRESİ-7 204.İnsanlardan kimi de vardır ki, onun basit dünya yaşamı hakkındaki sözü senin hoşuna gider ve o, kalbindekine Allah’ı şâhit tutar. Ve o, düşmanlığı en yaman olanıdır. 205.O, dönüp gitti mi/yetkilendi mi de yeryüzünde bozgunculuk çıkarmak, ekini/kültürü/kadınları ve nesli değişime/yıkıma uğratmak için çalışır. Allah ise bozgunculuğu sevmez. 206.Ona, “Allah’ın koruması altına gir!” dendiği zaman da büyüklük, güç, kendisini günah işlemeye sürükler. İşte öylesine cehennem yeter. O, ne kötü bir döşektir! 207.İnsanlardan kimi de [...]

87-BAKARA SÛRESİ-6 125.Ve Biz, bir zaman bu Beyt’i/ilk yapılan okulu, insanlar için bir sevap kazanma/ dönüş yeri ve bir güven yeri yapmıştık. –Siz de İbrâhîm’in görev yaptığı yerden bir salât yeri [mâlî yönden ve zihinsel açıdan desteğin; toplumun aydınlatılmasının gerçekleştirileceği bir yer] edinin.– Ve Biz, İbrâhîm ile İsmâîl’e, “Beytimi, dolaşanlar, ibâdete kapananlar ve boyun eğip teslimiyet gösterenler, Allah’ı birleyenler için tertemiz tutun” diye ahit almıştık. 126.Ve bir zaman İbrâhîm, “Rabbim! Burasını güvenli bir belde [...]

87-BAKARA SÛRESİ-5 94.De ki: “Allah yanında ‘son yurt’ başkalarının değil de yalnızca sizin için ise, eğer doğrulardan iseniz haydi hemen ölümü temenni ediniz.” 95.Hâlbuki elleriyle işledikleri yüzünden ölümü sonsuz olarak temenni etmezler. Allah ise kendi benliklerine haksızlık eden o kimseleri çok iyi bilendir. 96.Ve sen, kesinlikle onları, insanların yaşamaya en hırslısı, Allah’ın ortağı olduğunu kabul etmiş olan kimselerden de daha hırslı bulacaksın. Onların her biri bin sene ömürlendirilmeyi arzular; oysa ömürlenmek/ çok uzun yaşamak [...]

87-BAKARA SÛRESİ-4 61.Ve hani bir zamanlar siz, “Ey Mûsâ! Biz, tek yemeğe asla dayanamayız, artık bizim için Rabbine dua et de bize yerin yetiştirdiği şeylerden; sebzesinden, acurundan, sarmısağından, mercimeğinden ve soğanından çıkarsın” demiştiniz. Mûsâ da size, “O, üstün olanı daha aşağı olanla değiştirmek mi istiyorsunuz? Bir kasabaya/ Mısır’a inin, o vakit istediğiniz şeyler sizin olacaktır” demişti. Ve üzerlerine aşağılık ve meskenet damgalandı ve sonunda Allah’tan bir gazaba uğradılar. İşte bu, küfretmiş; Allah’ın âyetlerini bilerek [...]

87-BAKARA SÛRESİ-3 31.Ve senin Rabbin, Âdem’e o isimlerin tümünü öğretti. Sonra hepsini doğadaki güçlere sundu ve “Hadi, haber verin Bana şunların isimlerini, eğer doğru kimseler iseniz” dedi. 32.Doğadaki güçler, dediler ki: “Sen her türlü noksanlıktan arınıksın! Senin, bize öğretmiş olduğunun dışında bizim için bilgi diye bir şey yoktur. Şüphesiz Sen, en iyi bilenin, en iyi yasa koyanın ta kendisisin.” 33.Senin Rabbin dedi ki: “Ey Âdem! Haber ver onlara, onların adlarını.” Sonra da Âdem onlara, [...]

87-BAKARA SÛRESİ-2 TAHLİL: 1.ا[elif/1], ل [lâm/30], م [mîm/40]. Daha önce de ifade ettiğimiz gibi, “Hurûf-ı Mukatta‘a” [kesik harfler] denilen bu harflerin neyi ifade ettiği henüz bilinmemektedir. Bir uyarı veya gelecek âyetlere dikkat çekme ünlemi olabilecekleri gibi, Kur’ân’ın içyapısına ait önemli bir yapı taşı da olabilirler. Ayrıca, Kur’ân indiği dönemde henüz rakamların icat edilmediği, rakam yerine EBCD harflerinin kullanıldığı dikkate alındığında, bu harflerin belirli sayıları ifade ediyor olması da mümkündür. Ancak bu durumda da söz konusu sayıların matematiksel olarak [...]

87-(2). BAKARA SÛRESİ-1 109 ve 272. âyetleri hariç, hicretten sonra Medîne’de inen ilk sûre kabul edilen[1] Bakara sûresi, adını 67-71. âyetlerden oluşan pasajda söz edilen بقرة [baqara] kıssasından alır. 255. âyetindeki kürsî kelimesi sebebiyle “Kürsî sûresi” de denilir. Sûrenin, birçok necm ve konudan oluşması da gösteriyor ki, sûre defaten değil, hicretin akabinden itibaren on senelik bir süre içinde parça parça inmiştir. Sûrede, Medîne’de Müslümanların karşısında olan Yahûdiler ve münâfıkların tanınmasına, onlara tebliğ yapılmasına ve onların zararlarından korunulmasına yönelik mesajlar; [...]

86-MUTAFFİFİN  [HİLEBAZLAR] SURESİ Mutaffifin suresi Mekke’de 86. sırada inmiş olup adını birinci ayetteki “ المطفّفين el Mütaffifin” sözcüğünden almıştır. Mutaffifin suresi Mekke’de inen son suredir. Aşağıda görüleceği üzere, nakillerde surenin Medine’de Medinelilere tebliğ edildiği aktarılarak surenin Medeni olduğu var sayılmıştır.[1] Mutaffifin suresinin inişi ile ilgili klasik kaynaklarda şu bilgiler yer almaktadır: Nesai’nin rivayetine göre, İbn Abhas söyle demiştir: Peygamber (sav) Medine’ye geldiğinde (Medineliler) ölçü ve tartı itibariyle insanların en kö­tüleri idiler. Yüce Allah: “Ölçü [...]

85-ANKEBUT [DİŞİ ÖRÜMCEK] SURESİ Ankebut suresi Mekke’de 85. sırada inmiş olup adını 41. ayette geçen “ العنكبوت Ankebut” sözcüğünden almıştır.  1-11. ayetler ile 60. ayetin Medeni olduğuna dair nakiller mevcuttur.[1] Surede genel olarak tevhid, elçilik, öldükten sonra dirilme ve hesap gibi dinin temel inanç konularından bahsedilmektedir. Ayrıca iman-amel ilişkisi, dünya hayatındaki sıkıntılar ve bunların amacı, Allah’ın mesajlarını tebliğ hususun­da peygamberlerin karşılaştıkları şiddet ve zorluklar üzerinde durulmaktadır. Resulullah’ın Mekke müşrikleri ile mücadelesine çok benzemeleri nedeniyle [...]

84-RUM SURESİ   Rum suresi Mekke’de 84. sırada inmiş olup adını 2. ayetteki “ الرّومer-Rum [Bizans]” sözcüğünden almıştır. Pasajlarındaki konu bütünlüğü, surenin bir defada veya yakın aralıklarla indiğini göstermektedir. Sure, bu ayetler indiği dönemde henüz olmamış, daha sonra meydana gelecek olan tarihi olayları ve sonuçlarını [Bizanslılarla İranlılar arasında meydana gelecek savaşta Bizanslıla­rın galip gelmesini] bildirerek başlamaktadır. Verilen bu bilgiler, surenin inişinden yıllar sonra aynen gerçekleşmiştir. Geleceğe dair bu bilgiler, Kur’an’ın Allah tarafından indirildiğinin en büyük [...]

83-İNŞİKAK SURESİ Adını 1. ayetteki “ انشقّتinşakkat” fiilinin mastarı olan “ الإنشقاقinşikak” sözcüğünden alan sure Mekke’de 83. sırada inmiştir. Sure, bir önceki sure olan İnfitar’ın devamı mahiyetinde olup ilk beş ayeti “zaman zarfı” olarak İnfitar’ın son ayetinin öğesi durumundadır. “Zaman zarf”ı olan bu bölümde kıyametin nasıl ve ne zaman gerçekleşeceği anlatılmış ve kıyametin gerçekleşeceğine ilişkin deliller gösterilmiştir. İnfitar suresinde yer alan kıyamet ve ahiret günü gibi konular burada hem teyit edilmiş hem de detaylandırılmıştır. [...]

82-İNFİTAR SURESİ İnfitar suresi Mekke’de 82. sırada inmiş olup adını birinci ayetteki “ انفطرت infatarat [çatladı]” fiilinden almıştır. Ancak surenin ismi bu fiilin mastarı olan “  الإنفطار İnfitar” şeklinde olup “çatlamak”  anlamındadır. Surede öncelikle insanın sorgulanacağına vurgu yapılmakta, sonra da Allah’ın insanlara verdiği en önemli nimetlere [beden mükemmelliğine] dikkat çekilmektedir. Ayrıca insanların ahirette “iyiler” ve “kötüler” diye ikiye ayrılacağı bildirilip nankörler kınanmakta ve verilen nimetlerin hesabının kendilerinden sorulacağı ihtar edilmektedir. Bunların dışında, kıyamet gününün büyüklüğüne, dehşetine, insanların o [...]

81-NAZİAT SURESİ Naziat suresi Mekke’de 81. sırada inmiştir. Adını birinci ayetteki “ النّازعاتen-Naziat” sözcüğünden almıştır. Kur’an’ı tanıtarak başlayan surede tevhid, elçilik, öldükten sonra dirilme ve hesap gibi inanç esasları üzerinde durulmaktadır. Ahiret inancı ile ilgili olarak önce kıyametin dehşeti tasvir edilmekte, ardından da takva sahiplerinin ve suçluların varacakları yer­ler bildirilmektedir. Ayrıca Rabbimizin evrendeki bir takım ayetleriyle ahiretin gerçekliğine işaret edilmektedir. Naziat suresi içeriği bakımından Nebe’ suresinin devamı ve biraz daha açılımı mahiyetindedir. Surede ayrıca [...]

80-NEBE [ÖNEMLİ HABER] SURESİ Nebe suresi Mekke’de 80. sırada inmiş olup adını ikinci ayetteki “ النّبإNebe’ [önemli haber]” sözcüğünden almıştır. Nebe’ sözcüğü, surede kıyamet ve haşr hakkında verilen önemli haber anlamındadır. Suredeki ana ekseni,  kıyamet ve öldük­ten sonra dirilme inancını ispat etmektir. Kur’an’daki anlatım yöntemlerinden biri olan “karşıtlık” yöntemi ile önce Allah’ın kâfirler için hazırlamış olduğu ce­hennem ve oradaki zelil edici azap çeşitleri, sonra da takva sahibi mü’minler ve Allah’ın onlar için hazırlamış olduğu [...]

79-MEARİC SURESİ Mearic suresi Mekke’de 79. sırada inmiş olup adını üçüncü ayetteki “ المعارج Mearic [Yükseliş Zamanları]” sözcüğünden almıştır. Surede İslam inançlarının temeli olan Allah’a ve ahirete iman ile elçilik müessesinin gerçekliği ele alınmıştır. Ayrıca inkârcıların yüz yüze gelecekleri azap sahnelerine yer verilmiş, insanın sıkıntı içindeyken sabırsızlık, nankörlük; bolluk içindeyken de şımarıklık göstermesi gibi karakteristik özelliklerine değinilmiştir. MEAL: RAHMAN RAHÎM ALLAH ADINA 1-3.Bir isteyen, “yükselme zamanları” sahibi Allah’tan, kendisini savacak kimsenin olmadığı; engellenemeyen, kâfirlere; [...]

78-HAKKAH  [GERÇEKLEŞECEK OLAN] SURESİ Hakkah suresi Mekke’de 78. sırada inmiş olup adını ilk ayetindeki “ الحاقّةel Hakkah” ifadesinden almıştır.  İnkârcıların tehdit edildiği ayetler içeren surede, geçmişteki Âd, Semûd, Lût, Firavun ve Nûh kavimleri ile yeryüzünde fesat çıkaran, peygamberlerini yalanlayan diğer azgın, sapkın kavimlerin kötü sonları hatırlatılmaktadır. Bu hatırlatmalar eşliğinde, “Kitabı Sağ Eline Verilenler”in ödüllendirilişi ile “Kitabı Sol Eline Verilenler”in cezalandırılışına ilişkin uhrevî sahneler nakledilerek inkârcılar uyarılmakta, müminler ise teselli edilip desteklenmektedir. Ayrıca surede elçilik [...]

77-MÜLK [HÜKÜMRANLIK] SURESİ Mülk suresi Mekke’de 77. sırada inmiş olup adını 1. ayette yer alan “el-Mülk” sözcüğünden almıştır. Sureye “ الواقيةVâkıye [Koruyucu]” “ المنجيةMünciye [Kurtarıcı]” adını verenler de olmuştur.[1] Surede evrendeki ayetlere [evrenin işleyiş yasalarına] dikkat çekilerek Allah’ın evrendeki mutlak hükümranlığı vurgulanmaktadır. Allah’ın verdiği nimetler hatırlatılıp insanlardan akıllarını kullanmaları, düşünmeleri, öğüt almaları, Allah’ın büyüklüğüne, öldürme ve diriltmeye kadir olduğuna inanmaları istenmektedir. Ayrıca Kur’an’ın didaktik bir araç olarak kullandığı “karşıtlık metodu” ile kâfirlerin akıbetleri ve [...]

76-TUR SURESİ Tur suresi Mekke’de 76. sırada inmiş olup adını 1. ayetteki “ الطّورet-Tur” sözcüğünden almıştır. Surenin ana ekseni tevhid, elçilik ve ahiret [öldükten sonra dirilme] ile ilgili konulardır. Ahiretin gerçekliğine ilişkin kanıtların ortaya konduğu surede hem iman edenlerle ilgili özendirici sahneler, hem de inkârcılarla ilgili uyarıcı sahneler nakledilmektedir. Ayrıca puta tapan müşrikler şiddetli inatları ve aşırı azgınlıkları sebebiyle kınanıp azarlanmakta, Resulullah ise kendisine yapılan saldırılara karşı sabra davet edilerek kendisinden elçilik görevini sabırla sürdürmesi [...]

75-SECDE SURESİ Secde suresi Mekke’de 75. sırada inmiş olup adını 15. ayetin “Allah’ın ayetlerine canı gönülden inanıp yere kapanmayı, büyüklük taslamamayı ve Allah’ı hamd ile tesbih etmeyi”öngören mesajından almıştır. Klasik kaynaklarda 16-20. ayetlerin Medeni olduğuna dair nakiller de mevcuttur.[1] Sure, Kur’an’a dikkat çekerek başlamaktadır. Üzerinde durulan ana tema, Mekke’de inen diğer sureler gibi, insanların tevhid, ahiret ve elçilik ile ilgili şüphelerini gidermek ve onları gerçeğe davet etmekle ilgilidir. Kâfirlerin ve müminlerin mukayese edildiği surede ayrıca [...]

74-MÜ’MİNUN [İNANANLAR] SURESİ Mü’minun [İnananlar] suresi Mekke’de 74. sırada inmiş olup adını birinci ayetteki “el-Mü’minun” sözcüğünden almıştır. Surenin başında müminlerin zaferi, inkârcıların hüsranı konu edilmiştir. Surede yaratılış mucizesi sergilendikten sonra “öldükten sonra dirilme”, “tevhid” ve “elçilik” konuları işlenmektedir. “Öldükten sonra dirilme” surenin asıl konusu durumundadır. İnkârcıların bu konudaki itirazlarının ve onları ikna için verilen kanıtların ortaya konduğu surede ayrıca inkârcıların pişmanlıklarını yansıtan ahiret sahnelerine de yer verilmiştir. Surede geçmiş peygamberlerden Nuh’un (as), Musa’nın (as) ve [...]

73-ENBİYA SURESİ Enbiya [Peygamberler] suresi Mekke’de 73. sırada inmiş olup adını surede kıssaları özet olarak nakledilen “peygamberler”den almıştır. Kıssaları nakledilen bu peygamberler İbrahim (as), İshak (as), Yakub (as), Lut (as), Nuh (as), Davud (as), Süleyman (as), Eyyûb (as), İsmail (as), İdris (as), Zülkifl (as), Zünnûn [Yunus] (as), Zekeriyya (as) ve İsa (as)’dır. Diğerlerininkine kıyasla İbrahim peygamberin kıssası, onun putperest kavmiyle olan mücadelesi ekseninde çekici bir üslupla ve herkesi etkileyen kanıtlarla geniş bir şekilde anlatılmıştır. Sonra [...]

72-İBRAHİM SURESİ İbrahim suresi Mekke’de 72. sırada inmiştir. Adını 35- 41. ayetlerde konu edilen “İbrahim” peygamberden almıştır. 28, 29. ayetlerin Medeni olduğuna dair nakiller mevcuttur.[1] Surede elçilik görevi üzerinde durularak inkârcı müşriklerin bu konudaki tutum ve davranışları kınanmakta, Musa’nın [as] Allah’a ibadete ve şükretmeye çağırdığı kavminden ve Nuh, Ad ve Semud gibi geçmişte peygamberleri yalanlayan kavimlerden örnekler getirilmektedir. Bundan bir önceki surede Nuh peygamberin kavmi ile olan mücadelesi ve Allah’a yakarışı yer almışken, bu [...]

71-NUH SURESİ Nuh suresi Mekke’de 71. sırada inmiş olup adını surenin konusunu oluşturan Nuh Peygamber kıssasından almıştır. Surede sadece Nuh peygamberin kavmi ile olan tevhit mücadelesi; Nuh’un [as] kavmine yaptığı öğütler ve kavminin Nuh’a direnmeleri yer almaktadır. Nuh peygamber ve onun kendi kavmi ile sürdürdüğü mücadele ile ilgili detay daha evvel Araf/59- 64, Yunus/71- 73, Hud/25- 29, Şuara/105-122, Saffat/75- 82 ve Kamer/9-16’da yer almıştı. Aynı konuya ileride Mü’minun/23-31 ve Ankebut/14-15’te de değinilecektir.  MEAL RAHMAN [...]

70-NAHL [BAL ARISI] SURESİ Nahl suresi Mekke’de 70 sırada inmiş olup adını 68. ayetteki “ النحلnahl [bal arısı]” sözcüğünden almıştır. İçerisinde Allah’ın kullarına lütfettiği nimetlerin birçoğunun hatırlatılmasından dolayı “ نعامNiâm [Nimetler]” suresi diye de anılmaktadır. Surenin 41, 90, 106, 110, 112, 126-128. ayetlerinin Medeni olduğuna dair nakiller mevcuttur.[1] Surede, vahyin ilk inişinden bu yana dinde oluşmuş olan ilkeler;  tevhid, vahiy, elçilik müessesi, kıyamet, öldükten sonra dirilme ve haşir gibi te­mel inanç konuları özetlenmiş; ayrıca [...]

69-KEHF SURESİ Kehf suresi, Mekke’de 69. sırada inmiş olup adını 9. ayetteki “Kehf [büyük mağara]” sözcüğünden alır. 1-8, 28, 107-110. ayetlerin Medenî olduğuna dair nakiller de söz konusudur.[1] Sure, Kur’an’ın salihatı işleyen müminlere cenneti müjdelemek, şirk koşanları da uyarmak için indirildiğinin açıklanmasıyla başlamaktadır. Resulullah’ın moral verilip teselli edilmesiyle devam eden surede üç ana mucizevî olaya değinilmektedir. Bunlardan ilki Ashab-ı Kehf ve Ashab-ı Rakim hakkında anlatılanıdır. İkincisi Zülkarneyn ile ilgili mucizevî işaretlerle dolu anlatım, üçüncüsü [...]

68-ĞÂŞİYE SURESİ “ غاشيةĞâşiye” suresi, Mekke’de 68. sırada inmiş olup adını 1. ayetteki “Ğâşiye [Kuşatan]” sözcüğünden almıştır. Bu surede de yine müminlerin ve müşriklerin âhıretteki durumları ele alınmıştır. Afaktaki [evrendeki, dış dünyadaki] birçok ayete işaret edilerek müşriklerden akıllarını başlarına almaları istenmiş, Resulullah’a da asli görevi hatırlatılarak insanlara öğüt vermesi emredilmiştir. İçeriğinden anlaşıldığına göre, sure bir defada topluca indirilmiştir. MEAL: RAHMAN RAHÎM ALLAH ADINA 1.Kuşatan’ın haberi sana geldi mi? 2,3.Kişiler var ki, o gün çalışmış, [...]